Emily Trên Dải Cầu Vồng

Liệu cô có tới New York cùng cô Royal không? Đây chính là câu hỏi mà bây giờ Emily phải đưa ra câu trả lời. Hay nói đúng hơn, câu hỏi mà bà Elizabeth phải đưa ra câu trả lơi. Vì, như Emily cảm nhận được, hết thảy mọi vấn đề đều phụ thuộc vào câu trả lời của bà Elizabeth. Và cô không thật lòng hy vọng bà Elizabeth sẽ cho phép cô đi. Emily có thể khát khao mơ ước đến những đồng cỏ xa xăm thú vị xanh tươi mơn mởn mà cô Royal đã vẽ nên, nhưng cô cũng khá chắc chắn rằng cô chẳng bao giờ có thể nhấm nháp cỏ trên đó được. Lòng kiêu hãnh – và cả định kiến – của nhà Murray sẽ là một rào chắn không thể vượt qua.



Emily không nói gì với bà Ruth về đề nghị của cô Royal. Bà Elizabeth có quyền được là người đầu tiên nghe tin này. Cô giữ kín bí mật sáng chói này cho tới tận kỳ nghỉ cuối tuần, khi cô Royal tới Trăng Non, rất lịch thiệp vui vẻ, và chỉ phảng phất chút xíu xiu vẻ kẻ cả, để đề nghị bà Elizabeth cho phép Emily đi cùng cô.



Bà Elizabeth im lặng lắng nghe – sự im lặng phản đối, theo như cảm nhận của Emily.



“Phụ nữ nhà Murray không bao giờ phải làm lụng kiếm sống,” bà lạnh lùng nói.



“Công việc này không hẳn là ‘làm lụng’ như bà nói đâu, bà Murray yêu quý,” cô Royal nói, với thái độ kiên nhẫn đầy lịch sự mà ắt hẳn người ta vẫn dùng với một quý bà mang theo cách nhìn của thế hệ đi trước. “Ở khắp mọi nơi, hàng nghìn phụ nữ vẫn đang bước vào đời sống nghề nghiệp và có công ăn việc làm.”



“Có lẽ họ sẽ chẳng gặp phải vấn đề gì nếu họ không xây dựng gia đình,” bà Elizabeth nói.



Cô Royal hơi đỏ mặt. Cô biết rõ trong cộng đồng Hồ Blair và Shrewsbury, cô vẫn bị coi là bà cô già, và bởi vậy là một người thất bại, bất kể thu nhập của cô là bao nhiêu và cô có vị trí như thế nào ở New York. Nhưng cô cố gắng giữ bình tĩnh và thử tấn công theo cách khác.



“Emily có năng khiếu viết lách đặc biệt,” cô nói. “Cháu cho là nếu được trao cơ hội, cô bé có thể làm được điều gì đó thực sự đáng giá. Cô bé phải được trao cho cơ hội, bà Murray ạ. Bà biết rõ rằng ở đây, sẽ chẳng có bất kỳ cơ hội nào cho kiểu công việc như thế.”



“Năm ngoái, Emily đã kiếm được chín mươi đô la bằng ngòi bút của mình,” bà Elizabeth nói.



“Lạy trời giữ cho tôi được kiên nhẫn!” cô Royal nghĩ. Cô Royal nói, “Vâng, và mười năm nữa, cô ấy có thể kiếm được vài trăm đô, nhưng ngược lại, nếu cô ấy đi cùng cháu, trong vòng mười năm nữa, thu nhập của cô ấy có thể lên đến hàng bao nhiêu nghìn đô la.”



“Ta phải suy nghĩ cẩn thận đã,” bà Elizabeth nói.



Emily không ngờ bà Elizabeth lại bằng lòng suy nghĩ cẩn thận vấn đề này. Cô những tưởng sẽ phải nhận sự từ chối dứt khoát.



“Bác ấy sẽ thay đổi ý kiến cho xem,” cô Royal thì thầm trên đường ra về. “Rồi cô sẽ có được cháu, Emily Bryd Starr yêu dấu ạ. Cô hiểu quá rõ những ông bà già Murray ấy. Họ luôn luôn biết cách nắm bắt cơ hội. Bác cháu sẽ cho cháu đi thôi.”



“Cháu e là không đâu ạ,” Emily rầu rĩ nói.



Khi cô Royal đã về, bà Elizabeth nhìn Emily.



“Cháu có muốn đi không, Emily?”



“Có ạ... cháu nghĩ vậy... nếu bác bằng lòng,” Emily ngập ngừng. Cô trắng bệch như tờ giấy... cô không nài nỉ cũng chẳng ngon ngọt dỗ dành. Nhưng cô không hy vọng gì... không một chút nào.



Bà Elizabeth mất một tuần suy nghĩ kỹ càng mọi chuyện. Bà gọi bà Ruth, ông Wallace và ông Oliver đến hỗ trợ. Bà Ruth nói bằng giọng ngờ vực,



“Tôi ngờ là chúng ta phải để con bé đi thôi. Đây là cơ hội tuyệt vời đối với nó. Cũng đâu phải con bé đi một mình... tôi sẽ không đời nào tán thành chuyện đó. Janet sẽ chăm sóc con bé.”



“Con bé còn quá nhỏ... con bé còn quá nhỏ,” ông Oliver nói.




“Tất nhiên cô không nghĩ cháu là kẻ vô ơn,” cô Royal nói, bất lực, “nhưng cô có... phải, cô có nghĩ rằng cháu là kẻ ngu ngốc khủng khiếp. Cháu cứ thế ném bỏ cơ hội vươn đến một sự nghiệp. Ở đây, cháu liệu có bao giờ làm được điều gì đáng giá không? Cháu không ý thức được con đường của cháu sẽ gian nan đến thế nào đâu. Ở đây cháu không thể lấy được chất liệu... không có môi trường... không...”



“Cháu sẽ tạo ra môi trường riêng của mình,” Emily nói, hơi mất bình tĩnh. Xét cho cùng, cô nghĩ, quan điểm của cô Royal cũng giống y như của bà Alec Sawyer, và thái độ của cô thực sự mang vẻ kẻ cả. “Còn về phần chất liệu... người dân sống ở đây cũng giống y hệt người dân ở bất kỳ nơi nào khác; cũng đau khổ, sung sướng, lầm lỗi và khát khao đúng y như những người dân New York.”



“Cháu thì biết gì về điều đó chứ,” cô Royal nói, có phần dằn dỗi. “Cháu sẽ chẳng bao giờ viết được bất cứ thứ gì thực sự đáng giá khi ở đây... không thứ gì lớn lao. Không có cảm hứng... cháu sẽ gặp trở ngại trên mọi phương diện; các toà soạn lớn sẽ chẳng buồn liếc mắt quá cái dòng địa chỉ đảo Hoàng tử Edward trên bản thảo của cháu. Emily, cháu đang tự tử trên phương diện văn chương đấy. Rồi cháu sẽ nhận ra điều đó lúc ba giờ sáng giữa một đêm trắng nào đó, Emily Byrd Starr ạ. Ồ, và hẳn là sau vài năm nữa, cháu sẽ kiếm được khách hàng từ lớp giáo lý và xử lý các giấy tờ nông nghiệp. Nhưng cháu sẽ thỏa mãn với chuyện đó chứ? Cháu biết thừa là không. Và rồi, sự ghen tị tầm thường của những chốn bé nhỏ õng ẹo như thế này nữa; nếu cháu làm được bất cứ điều gì mà đám bạn học của cháu không thể làm được thì rồi trong số bạn bè cháu, sẽ có người không đời nào tha thứ cho cháu. Và tất cả bọn họ sẽ cho rằng cháu chính là nữ nhân vật chính trong tất cả các câu chuyện cháu sáng tác; nhất là khi cháu miêu tả nhân vật đó là người xinh đẹp và quyến rũ. Nếu cháu viết một câu chuyện tình, họ sẽ đoán chắc đó là câu chuyện của cháu. Cháu sẽ mệt mỏi vì Hồ Blair; cháu sẽ hiểu hết người dân sống ở đó – họ là người như thế nào, họ có thể trở thành người như thế nào; sẽ chẳng khác gì cảm giác đọc một cuốn sách lần thứ hai mươi rồi. Ồ, ‘trong bụng mẹ’, như cách cô từng nói hồi lên tám, với một người bạn chơi cùng mới sáu tuổi. Cháu sẽ nản chí; rồi dần dần cái thời khắc ba giờ sẽ nhấn chìm cháu; cái thời khắc ba giờ hằng đêm, hãy nhớ nhé; cháu sẽ từ bỏ; cháu sẽ cưới cái người anh họ của cháu...”



“Không bao giờ.”



“Chà, hoặc ai đó giống như cậu ta, vậy đấy, rồi thì ‘an phận’...”



“Không, cháu sẽ không bao giờ ‘an phận’,” Emily quả quyết nói. “Không bao giờ chừng nào cháu còn sống... thế thì tẻ nhạt đến mức nào chứ!”



“... và cháu sẽ có một phòng khách giống như phòng khách của dì Angela,” cô Royal nói tiếp không chút lưu tình. “Một bề lò sưởi ken đầy ảnh; một cái giá vẽ với bức ảnh ‘phóng đại’ lồng trong cái khung rộng hai mươi xăng ti mét; một album bọc vải nhung đỏ trên có tấm khăn lót đan bằng kim móc; một cái chăn kỳ dị trên chiếc giường trong phòng dành cho khách; một cờ hiệu vẽ tay trong hành làng; và, như một chi tiết thanh lịch cuối cùng, một khóm trúc thiên môn sẽ ‘mang vẻ yêu kiều đến giữa chiếc bàn tại phòng ăn’ của cháu.”



“Không đâu,” Emily nghiêm trang nói, “những thứ như thế không thuộc về truyền thống nhà Murray.”



“Chà, vậy thì là những thứ cũng có tác động tương đương về mặt tinh thần. Ồ, cô có thể nhìn thấy cả cuộc đời cháu. Emily, tại một nơi như thế này, nơi người ta chẳng thể nhìn xa quá mũi mình một dặm.”



“Cháu có thể nhìn xa hơn thế,” Emily nói, hếch cằm lên. “Cháu có thể nhìn tới những vì sao.”



“Cô đang dùng cách nói ẩn dụ, cháu yêu ạ.”



“Cháu cũng thế. Ôi, cô Royal, cháu biết cuộc sống nơi này có phần tù túng trên một số phương diện; nhưng bầu trời chẳng thuộc về cháu nhiều hơn mức nó thuộc về bất kỳ ai khác. Cháu có thể không thành công ở đây; nhưng, nếu vậy, cháu cũng sẽ chẳng thành công ở New York. Nếu rời bỏ mảnh đất cháu yêu thương, một suối nguồn sự sống nào đó sẽ cạn khô trong tâm hồn cháu. Cháu biết ở nơi này, cháu sẽ gặp nhiều khó khăn và nản lòng, nhưng người ta đã vượt qua những khó khăn còn tệ hại hơn gấp nhiều lần. Cô biết câu chuyện cháu kể cho cô về ông Parkman rồi đấy; hàng bao nhiêu năm trời, ông ấy chẳng thể viết được liên tục quá năm phút; ông ấy đã mất tận ba năm để hoàn thành một trong những cuốn sách của ông ấy; mỗi ngày sáu dòng trong suốt ba năm. Cháu sẽ luôn nhớ đến câu chuyện đó mỗi khi cháu nản lòng thối chí. Nó sẽ giúp cháu trải qua những đêm trắng, bất kể là bao nhiêu đêm đi chăng nữa.”



“Chà,” – cô Royal vung hai bàn tay ra – “cô đầu hàng. Cô cho rằng cháu đang phạm phải một sai lầm khủng khiếp, Emily ạ; nhưng nếu sau này cô phát hiện ra cô đã sai, cô sẽ viết thư thừa nhận điều đó. Và nếu cháu phát hiện ra cháu đã sai, hãy viết thư cho cô thừa nhận điều đó nhé, và cháu sẽ thấy rằng cô luôn sẵn sàng giúp đỡ cháu như từ trước đến giờ vẫn thế. Thậm chí, cô sẽ không nói, ‘Cô đã bảo mà.’ Hãy gửi cho cô bất kỳ truyện nào của cháu phù hợp với tờ tạp chí của cô nhé, và hãy nhờ cô cho ý kiến trong bất cứ trường hợp nào cô có thể. Ngày mai cô sẽ quay về New York ngay. Cô định đợi đến tháng Bảy chỉ cốt để đưa cháu theo cùng. Vì cháu không đi nên cô quay về thôi. Cô không thích sống tại một nơi mà tất cả những gì ngưỡi ta nghĩ chỉ là cô đang chơi ván bài dở và thua trong trò chơi hôn nhân; nơi toàn bộ cánh con gái – chỉ trừ cháu – đều tỏ thái độ tôn kính đến mức đáng ghê tởm đối với cô; và là nơi những người lớn tuổi không ngừng nhắc đi nhắc lại trông cô giống mẹ cô đến mức nào. Mẹ cô vốn xấu xí. Hãy chào tạm biệt thật nhanh nào.”



“Cô Royal,” Emily tha thiết nói, “cô tin rằng – đúng vậy phải không ạ - rằng cháu rất cảm kích trước tấm lòng của cô chứ? Sự cảm thông và động viên của cô có ý nghĩa rất lớn đối với cháu... sẽ luôn luôn có ý nghĩa đối với cháu hơn nhiều so với tưởng tượng của cô.”



Cô Royal len lén quét khăn tay lướt qua đôi mắt và cúi chào duyên dáng.



“Cám ơn cháu vì những lời nói tử tế đó, tiểu thư ạ,” cô nói nghiêm trang.



Rồi cô bật cười khe khẽ, đặt hai tay lên vai Emily vào hôn lên má cô.



“Chúc cháu luôn nhận được mọi lời chúc tốt lành nhất từng được nghĩ đến, được nói hay được viết ra trên đời,” cô nói. “Và cô cho là sẽ... dễ chịu lắm... nếu có bất kỳ nơi nào lại có thể có ý nghĩa đối với cô giống như ý nghĩa hiển nhiên của Trăng Non đối với cháu.”



Ba giờ đêm hôm đó, dù thao thức nhưng rất mãn nguyện, Emily nhớ lại rằng cô vẫn chưa từng được gặp Chu-Chin.