Bí Thư Tỉnh Ủy

Chiếc xe com-măng-ca chạy vào sân huyện ủy Tam Bình. Đô nhảy xuống mở cửa xe. Ông Kim bước xuống và đỡ bà Quê xuống theo:



- Bà xuống một lát cho đỡ cuồng chân rồi đi tiếp. Đi xe chưa quen bà có thấy mệt không?



Bà Quê trả lời thật thà:



- Từ thủa cha sinh mẹ đẻ đến giờ mới biết là đi ô-tô như thế nào ông ạ. Lúc đầu thấy nó chạy nhanh quá toàn sợ ngã thôi. Mãi mới quen được. Khiếp, mỗi lần thấy người đi bộ từ xa sợ người ta không tránh kịp để xe húc phải thì nguy.



Chi từ trong nhà đi ra, chưa đến nơi đã nói loắng thoắng:



- Gớm, bí thư tỉnh ủy đã về đến đây không nghỉ được mấy phút vào cơ quan huyện ủy uống nước hay sao mà đứng cạnh xe chờ em. Hay là chê nước chè huyện Tam Bình?



Chợt nhìn thấy bà Quê, Chi nói vội vã:



- Chào bà. Cháu vô ý quá, bà tha lỗi cho cháu.



- Tôi cũng định chào cô nhưng chưa kịp chào.



- Bà đi chơi đâu mà gặp được xe bí thư tỉnh ủy để nhờ đi về thế này?



Bà Quê lúng túng chưa biết nói sao, ông Kim nói ngay:



- Bà ấy lên kiện tỉnh ủy và huyện ủy Tam Bình lãnh đạo tồi, để dân đói phải đi ăn xin đấy.



Chi ngạc nhiên kêu lên:



- Anh bảo sao! Bác Quê đi ăn xin à?



- Đúng thế đấy. Chiều qua tớ gặp bà ấy mang tay nải đi ăn xin trên đường phố, tớ đón bà ấy về nhà cơm nước. Sáng nay tiện thể xuống làm việc với Đạo Thắng tớ đưa bà ấy về nhà.



Chi hỏi:



- Bác giận vợ chồng anh Tế hay sao mà bác lại bỏ nhà đi ăn xin hả bác?



- Tôi chỉ giận con dâu thôi cô ạ.



- Giận thì mắng chứ việc gì bỏ đi. Nhỡ có chuyện gì thì sao.



- Tôi cũng lẩn thẩn thật cô ạ. Khổ thân con tôi.



Nói xong bà Quê kéo áo lên lau nước mắt.



- Đi được chưa hay còn đứng đây con cà con kê? – Ông Kim hỏi Chi.



- Anh chờ em vào lấy cái nón.



Chi đi được mấy bước. ông Kim nói với theo:



- Hôm nay bọn tớ không đem theo cơm nắm, trưa báo hộ ba suất cơm nhé. Nhà bếp ăn thế nào, chúng tớ ăn thế chứ thấy món gì khác đi là tớ bỏ lại đấy.



Xe đến cái chợ xép đầu thôn Gia Đạo, ông Kim bảo Hành cho xe dừng lại. Mọi người xuống xe. Có mấy người trong thôn nhìn thấy bà Quê liền chạy lại. Chị Khuê, cháu họ gọi bà Quê bằng bác reo lên:



- Bác về đây rồi! Khiếp, bác đi đâu mà để vợ chồng anh Nam, anh Tế khóc hết nước mắt, bỏ cả công việc đi tìm bác khắp nơi.



Một chị nhận ra ông Kim kêu lên:



- Bác là bác Kim, bí thư tỉnh ủy chứ gì. Mấy lần bác về đây em còn nhớ mặt.



Ông Kim cười:



- Hoá ra mặt tôi cũng dễ coi nên có nhiều người nhớ đấy nhỉ.



Mọi người đứng cạnh cười vui vẻ. Ông Kim quay sang bảo Đô:



- Cậu và cậu Hành tìm chỗ đỗ xe rồi đưa bao gạo và bác Quê về trước, tớ và cô Chi đi quanh chợ xem bà con ta mua bán ra sao, lát nữa tớ vào.



Chợ lèo tèo mấy cái quán tranh. Thiếu thốn, nghèo nàn được phơi ra dưới mấy mớ cám lợn để trong thúng, mấy mớ rau chỏng chơ trong rổ và những mớ tép, mấy giỏ cua. Cô hàng xén ngồi ngáp ngủ bên các khay hàng chỉ có mấy gói thuốc nhuộm, mấy cái cặp tóc ba lá bằng i-nốc, kim chỉ, mấy vỉ cúc áo. Người mua kẻ bán thưa thớt. Ông Kim dừng lại hỏi cô hàng xén:



- Hàng hóa chỉ có thế này thôi hả cô?



Cô hàng xén nhoẻn miệng cười:



- Thì bác tính thứ gì cũng bán cung cấp và tem phiếu hết, cháu làm sao mua được những thứ ấy mà bán được ạ. Mấy cuộn chỉ này cháu cũng mua lại của những người được cung cấp nhưng người ta không dùng đem bán lại cho cháu, cháu mới có mà bán đấy.



- Hàng ít và nghèo nàn thế này bán hàng làm sao đủ sống?



- Cũng khó khăn lắm nhưng còn dễ thở hơn làm nông nghiệp bác ạ.



- Diêm Thống Nhất người ta cũng bán cung cấp, làm sao cô có để bán?



- Mấy ông cán bộ không hút thuốc lá được phân phối đem ra bán lại cho cháu. Buồn cười bác nhỉ. Người cần thì không được mua, người không cần thì vẫn được phân phối, hay thật đấy.
- Bỏ mẹ rồi. Tớ phải về báo cho ở nhà chuẩn bị đón tiếp đây – Nói xong, Noãn bỏ vội ly rượu đang uống dở, đứng dậy vội vàng đạp xe đi ra khỏi nhà Lấu.



Lịch, Doanh, Ngọ cũng xỏ vội xỏ vàng giày, dép của mình không còn phân biệt được chân nào phải, chân nào trái, cứ thế chạy cà nhắc cà nhót trên đường làng. Nhìn thấy ba cán bộ Hợp tác xã đứng trước mặt mình ăn mặc xộc xệch, giày dép nhầm chân nọ sang chân kia, ông Kim không sao nhịn được cười:



- Các anh vừa đi biểu diễn văn nghệ về đấy à?



Ngọ nhanh nhẩu:



- Báo cáo bí thư, chúng tôi đang làm việc với chủ tịch xã thì được lệnh triệu tập của bí thư nên vội vàng ra ngay chứ có văn nghệ văn riềng gì đâu ạ.



- Anh bảo họp với chủ tịch xã, vậy chủ tịch xã ở đâu?



- Báo cáo bí thư, nghe tin bí thư xuống, đồng chí chạy về để chuẩn bị đón tiếp rồi ạ.



Ông Kim nhìn thẳng vào mặt Ngọ rồi hỏi:



- Tôi nói không biết có đúng không. Hình như có mùi rượu phảng phất từ mồm anh ra có phải không?



Ngọ gãi đầu nói lúng búng trong mồm:



- Dạ… chúng em có làm… làm một chén họp cho có… khí thế… ế…



- Rượu đâu các anh uống? Các anh nấu à?



- Dạ con vợ em hôm qua về ăn giỗ bên ngoại, rượu giỗ còn, con vợ em xách về cho em một cút vơi vơi, sáng nay đưa ra mấy anh em uống cho vui.



- Sáng nay họp với chủ tịch xã để bàn việc gì thế đồng chí chủ nhiệm? – Ông Kim hỏi Lịch.



Lịch cụp mắt xuống đáp:



- Báo cáo bí thư họp bàn lãnh đạo thu hoạch vụ chiêm sắp tới ạ.



Ông Kim cười mỉa mai:



- Tích cực quá nhỉ! Lúa mới ngậm đòng mà đã bàn tính chuyện lãnh đạo gặt rồi.



Câu nói của ông Kim khiến Lịch càng lúng túng:



- Dạ… dạ…



- Tôi không muốn dạ, bẩm, thưa. Tôi muốn các anh nói cho tôi biết vụ Đông Xuân năm nay lúa tốt xấu như thế nào thôi?



Không cần suy nghĩ, Doanh nói luôn:



- Báo cáo lúa năm nay tốt lắm ạ. Có khả năng được mùa.



Ông Kim nén cơn giận dữ bằng cách giật chiếc điếu cày trên tay Đô rồi ngồi xổm xuống đường ruộng rít một hơi thuốc rõ dài, ngửa mặt nhìn làn khói thuốc đang lơ lửng bay lên cao. Mãi sau ông nói giọng châm biếm:



- Thưa với ban lãnh đạo Hợp tác xã. Các vị có nhìn thấy đám ruộng trước mắt quý vị có gì lạ không?



Ngọ, Doanh, Lịch đưa mắt nhìn nhau. Ông Kim nhắc lại:



- Tôi hỏi ba vị lãnh đạo có thấy gì lạ ở đám ruộng trước mặt không?



Lịch lắc đầu:



- Báo cáo bí thư. Chúng em không thấy gì ạ.



- Vậy tôi xin hỏi ba vị. Vì sao lúa quanh bờ thì xanh tốt, bông dài như vậy mà lúa giữa ruộng chuột chạy không bén lông là sao hả? Vì sao? – Thấy mấy anh cán bộ Hợp tác xã không nói gì, ông Kim gằn giọng – Sao ba vị im như thóc thế? Có nghĩa là ba vị mang tiếng lãnh đạo Hợp tác mà chẳng biết cái đếch gì có phải thế không? Nếu ba vị không biết thì bỏ giày dép lội ra chính giữa ruộng móc một gốc lúa có cả đất đem vào đây, sau đó bốc một bốc một khóm sát bờ để cạnh nhau rồi nhận xét cho tôi nghe.



Lịch, Doanh và Ngọ không hiểu chuyện gì nên có ý chần chừ. Ông Kim giục:



- Thế nào, các vị quan Hợp tác ngại cởi giày dép à? Nếu vậy để tôi đi làm rồi tôi nói cho các vị nghe.



Nói rồi ông Kim cởi dép cao su, xắn quần lên lội xuống ruộng lần nữa. Lịch, Doanh, Ngọ vội vã cởi giày, tất lội xuống theo ông Kim. Chi, Tế và Đô đứng trên bờ che miệng cười không thành tiếng. Ông Kim móc một nắm đất ở giữa ruộng đem vào bỏ lên bờ ruộng rồi cúi xuống bốc một nắm đất sát bờ bỏ xuống bên cạnh. Lịch, Doanh, Ngọ làm theo như một con rối bị giật dây khiến Chi không sao nhịn được cười nên cười thành tiếng. Ông Kim cũng không kìm chế nổi nên cũng cười. Lịch, Doanh, Ngọ lại cười theo khiến cho Chi càng cười to. Ông Kim hỏi Lịch:



- Vì sao một đám ruộng mà có màu đất khác nhau ông chủ nhiệm có biết không?



Lịch đưa mắt nhìn Doanh và Ngọ cầu cứu.



- Nếu các anh không giải thích được thì để tôi nói cho mà nghe. Nguyên nhân là do suốt ngày bận chè chén không còn thời giờ để ra đồng xem bà con làm ăn ra sao. Không được kiểm tra nhắc nhở, giám sát nên ai muốn làm gì thì làm. Phân thì cứ đi quanh đường ruộng để rải, còn giữa ruộng thì cấy chay. Làm cỏ sục bùn cũng làm loanh quanh trong bờ để che mắt ban quản trị. Làm ăn dối trá nhưng công điểm vẫn được tính đâu vào đó nên chẳng ai muốn làm ăn đứng đắn làm gì cho nhọc sức. Nếu tôi phê bình qua loa, không bốc đất lên để các anh nhìn tận mắt, thế nào các anh cũng bảo tôi chỉ có giỏi đoán mò, là quan liêu, là cấp trên muốn nói sao cũng được. Bây giờ các anh nói gì đây?



Lịch lí nhí trong mồm:



- Báo cáo bí thư, chúng em có khuyết điểm, hứa sẽ khắc phục sửa chữa.



- Lại cái điệu kèn ấy. Tôi nghe mãi chán lắm rồi.



Nói xong ông Kim bỏ đi, lòng nặng trĩu nỗi phiền muộn.