Đông Chu Liệt Quốc

Doãn công Đà không tin lời Dữu Công Sai, quay lại đuổi theo Vệ Hiến

công, được hơn hai mươi dặm thì kịp . Công tôn Đinh hỏi rằng:



- Nhà ngưoi theo ta để làm gì ?



Dõan công Đà nói:



- Thầy ta là Dữu công Sai, cùng với nhà ngươi có tình thầy trò;

ta đây dẫu là học trò thầy ta, nhưng chưa hề có học nhà ngươi một ngày

nào cả, vậy thì ta coi nhà ngươi khác nào người qua đường, lẽ nào ta lại vì người qua đường mà bỏ công nghĩa hay sao!



Công tôn Đinh nói:



- Nhà ngươi đã học nghề bắn của Dữu công Sai thì cũng nên biết

cái nghề ấy tự đâu mà ra! làm người chớ nên quên gốc, mau mau trở về kẻo mất cả lòng tử tế đi!



Doãn công Đà không nghe lời, giương cung ra bắn Công tôn Đinh .

Công tôn Đinh chẳng sợ hãi chút nào, sẽ đưa dây cương cho Vệ Hiến công,

rồi chờ mũi tên đến, giơ tay bắt lấy, lại để vào cung mà bắn trả lại

Doãn công Đà . Doãn công Đà nghiêng mình tránh thì mũi tên trúng ngay

vào cánh tay tả, vội vàng bỏ chạy . Công tôn Đinh lại bắn thêm một phát

nữa . Doãn công Đà chết ngay . Quân sĩ sợ hãi, bỏ xe chạy trốn .



Vệ Hiến công bảo công tôn Đinh rằng:



- Nếu không nhờ có mũi tên thần của nhà ngươi thi tính mệnh ta còn gì!



Công tôn Đinh lại cầm dây cương giục ngựa đi mau . Đi được hơn

mười dặm, lại thấy phía sau có một toán quân kéo đến, Vệ Hiến công nói:



- Lại có quân đuổi theo thì làm thế nào ?



Khi toán quân ấy đi gần đến nơi thì hóa ra quân của người em

cùng mẹ với Vệ Hiến công là công tử Chuyên cố theo để hộ giá . Vệ Hiến

công mới yên lòng, liền cùng nhau chạy sang nước Tề . Tề Linh công cho ở Lai Thành . Tôn Lâm Phủ đã đuổi Vệ Hiến công rồi, mới bàn nhau với Ninh Thực, lập công tôn Phiếu lên nối ngôi, tức là Vệ Thương công . Tôn Lâm

Phủ lại sai người báo tin cho Tấn Điệu công biết . Tấn Điệu công hỏi

Tuân Yển rằng:



- Nước Vệ đuổi vua họ lập vua kia là không phải đạo, ta nên xử trí như thế nào ?



Tuân Yển nói:



- Vua Vệ vô đạo, chư hầu ai cũng biết, nay quân dân nước Vệ đều bằng lòng lập công tử Phiếu, âu là ta cứ để mặc thì hơn .



Tấn Điệu công theo lời . Tề Linh công nghe tin Tấn Điệu công

không trị tội đuổi vua của Ninh Thực nước Vệ, liền thở dài mà nói rằng:



- Vua Tấn đã có ý lười biếng rồi! ta không nhân dịp này mà tranh lấy nghiệp bá thì còn đợi đến bao giờ!



Tề Linh công đem quân sang cướp phá ấp thành của nước Lỗ .

Nguyên Tề Linh công lấy con gái nước Lỗ là Nhân Cơ làm phu nhân, không

có con; người thiếp là Dung Cơ, sinh được một con tên là Quang, Tề Linh

công lập làm thế tử . Sau Tề Linh công lại có một người thiếp yêu là

Nhưng Tử cũng không có con, em gái Nhung Tử là Trọng Tử, sinh được một

người con tên là Nha . Nhung Tử nhận Nha làm con mình . Tề Linh công lại có người vợ khác nữa sinh ra công tử Chử Cữu, nhưng Tề Linh công không

có lòng yêu . Nhung Tử cậy thế Tề Linh công yêu, đòi lập Nha làm thế tử . Tề Linh công thuận cho . Trọng Tử can rằng:



- Chúa công lập Quang làm thế tử, kể đã lâu ngày! thế tử Quang

lại đã nhiều lần dự hội với chư hầu, nay tự nhiên vô cớ mà bỏ đi thì e

rằng người trong nước không phục, sau không hối lại được nữa!



Tề Linh công nói:



- Bỏ hay lập là quyền ở ta, ai dám không phục!



Tề Linh công sai thế tử Quang đem quân ra trấn thủ ở Tức Mặc .

Thế tử Quang vừa đi xong thì Tề Linh công truyền lệnh bỏ thế tử Quang mà lập Nha làm thế tử; lại cho quan thượng khanh là Cao Hậu (con Cao Quốc) làm thái phó, và kẻ tự nhân (họan quan) là Túc Sa Vệ làm thiếu phó để

dạy thế tử Nha . Lỗ Tương công nghe tin thế tử Quang bị bỏ, thì sai sứ

sang hỏi xem vì cớ gì . Tề Linh công không thể trả lời được, lại lo nước Lỗ giúp thế tử Quang mà tranh nhau với thế tử Nha, liền đem quân đánh

Lỗ, có ý muốn doạ nước Lỗ, rồi sau sẽ giết thế tử Quang . Lỗ Tương công

sai người sang cáo cấp với Tấn Điệu công nhưng gặp lúc Tấn Điệu công ốm

nặng, không sang cứu Lỗ được . Cuối năm ấy Tấn Điệu công mất, thế tử Bưu lên nối ngôi tức là Tấn Bình công . Lỗ Tương công lại sai sứ sang viếng tang và cáo cấp với Tấn Bình công . Tuân Yển nói với Tấn Bình công

rằng:



- Đợi sang mùa xuân, ta sẽ đại hội chư hầu, nếu nước Tề không đến, bấy giờ sẽ đem quân đi đánh, cũng chưa lấy gì làm chậm .



Năm sau, Tấn Bình công đại hội chư hầu ở đất Khứu Lương . Tề

Linh công không đến, cho quan đại phu là Cao Hậu đi thay . Tuân Yển nổi

giận, toan bắt giam Cao Hậu . Cao Hậu trốn về, lại đem quân cướp phá ấp

Phường của nước Lỗ, giết quan trấn thủ ở ấp Phường là Tang Niên . Thúc

Tôn Báo nước Lỗ lại sang nước Tấn cầu cứu . Tấn Bình công liền sai Tuân

Yển họp quân các nước cùng sang đánh Tề . Tuân Yển vừa điểm duyệt quân

mã xong, đêm hôm ấy nằm mộng thấy một sứ giả mình mặc áo vàng, tay cầm

một cuốn văn thư, đến bắt Tuân Yển đi đối chứng . Tuân Yển đi theo sứ

giả . Đi đến một nơi dinh toà to lớn, trên có đấng vương giả ngồi, mũ

cao áo dài, sứ giả liền bảo Tuân Yển quỳ xuống ở dưới sân . Tuân Yển

trông thấy những người cùng quì với mình là: Tấn Lệ công, Loan Thư,

Trình Hoạt, Tư Đồng, Trường Ngư Kiểu và một bọn người nhà của ba người
việc khác để trừng trị những quân sĩ canh cửa, nghiêm cấm bọn gia thần,

không cho được tự do ra vào trong phủ nữa . Nàng Loan Kỳ bấy giờ một là

thẹn quá hóa giận, hai là tình dục khôn cầm, ba là sợ Loan Doanh làm hại đến tính mệnh Châu Tân, nhân khi về mừng sinh nhật cha là Phạm Mang

liền nói với cha rằng:



- Loan Doanh sắp nổi loạn, biết làm thế nào ?



Phạm Mang hỏi:



- Đầu đuôi thế nào con kể cho ta biết ?



Loan Kỳ nói:



- Loan Doanh thường vẫn nói: "Phạm Uởng giết chú ta (trở Loan

Hàm), cha ta khi trước đuổi đi, sau lại cho về nước, đã khỏi tội chết,

lại được làm quan, họ Phạm mỗi ngày một thịnh thì họ Loan mỗi ngày một

suy, ta thề không đội trời chung với họ Phạm". Bởi vậy Loan Doanh thường vẫn ngày đem cùng với bọn Trí Khởi, Dương Thiệt Hổ tụ họp ở trong nhà,

bàn mưu muốn đuổi hết các quan đại phu đi để lập bè cánh mình . Vì nó sợ con tiết lộ việc ấy, nên truyền quân sĩ canh cửa, cấm con, không cho về thăm nhà . Hôm nay may mà con về được chứ ngày khác vị tất đã lại đuợc

trông thấy thân phụ, vì tình cha con, con xin nói thật .



Bấy giờ Phạm Uởng đứng bên cạnh cũng nói thêm vào:



- Con cũng có nghe nói như vậy, nay việc đã quả nhiên! vậy cánh nó nhiều lắm, ta phải phòng bị trước mới được .



Một con trai và một con gái, cùng nói như nhau, tài nào mà Phạm

Mang chẳng phải tin lời . Phạm Mang liền mật tâu với Tấn Bình công, xin

đuổi họ Loan, Tấn Bình công hỏi riêng quan đại phu là Dương Tất, Dương

Tất vốn ghét họ Loan mà yêu họ Phạm, mới nói với Tấn Bình công rằng:



- Loan Thư ngày xưa chính vì giết vua Lệ Công ta mà được truyền

đời cho đến Loan Doanh, nay chúa công trừ họ Loan, để tỏ rõ tội thí

nghịch của y, thì thật là một đìều đại phúc cho nước nhà .



Tấn Bình công nói:



- Loan Thư có cái tiếng lập tiên quân ta, còn tội trạng Loan Doanh thì chưa được rõ, làm thế nào mà trừ được ?



Dương Tất nói:



- Loan Thư mượn tiếng lập tiên quân ta để che tội ác của mình .

Tiên quân ta quên cái thù chung mà nhớ cái ơn riêng, nay chúa công lại

ngơ đi thì càng hại to lắm! nếu tội trạng của Loan Doanh chưa rõ thì ta

nên trừ bỏ những vây cánh mà xá tội cho hắn, đợi khi hắn mưu sự nổi

loạn, bấy giờ ta sẽ trị .



Tấn Bình công khen phải, triệu Phạm Mang vào cung để ban về việc trừ cánh họ Loan . Phạm Mang nói:



- Loan Doanh ở nhà mà mình trừ bỏ vây cánh hắn thì khác nào như

giục hắn nổi loạn, chi bằng chúa công sai hắn đi đắp thành ở Trứ ấp .

Hắn đã đi rôi thì bọn hắn không có ai làm chủ, mới có thể trừ được!



Tấn Bình công khen phải, liền sai Loan Doanh đi đắp thành ở Trứ

ấp . Khi Loan Doanh sắp đi, người trong cánh Loan Doanh là Cơ Di can

rằng:



- Họ Loan ta nhiều người oán lắm, hẳn ngài cũng đã biết . Việc

đắp thành này không phải là việc gấp, can gì phải sai đến ngài, âu là

ngài thử chối từ, dò xem ý chúa công ra sao mà phòng bị .



Loan Doanh nói:



- Mệnh vua, sao ta lại chối từ! ta có tội thì dẫu chết cũng

không nên tránh; nhược bằng không có tội thì người trong nước đều có

lòng thương ta, ai hại ta nổi!



Loan Doanh liền sai Đốc Nhung dong xe, thẳng đường tiến sang Trứ ấp . Loan Doanh đi được ba ngày, Tấn Bình công ra coi triều, bảo các

quan đại phu rằng:



- Xưa kia Loan Thư phạm tội thí nghịch mà không bị trừng phạt,

nay con cháu đầy trong triều, ta lấy làm xấu hổ lắm, các quan nghĩ thế

nào ?



Các quan đại phu đồng thanh mà đáp rằng:



- Nên đuổi họ Loan đi!



Tấn Bình công truyền đem tội trạng Loan Doanh yết thị ở cửa

thàn, rồi sai Dương Tất đem quân đi đuổi Loan Doanh . Bao nhiêu vây

cánh, thân thuộc trong nước đều bị đuổi cả . Loan Nhạc và Loan Phường

đem người nhà cùng với Châu Xước, Hình Khoái đi theo Loan Doanh . Còn

bọn Dương Thiệt Hổ thì đi sau, khi ra đến cửa thành thì cửa thành đã

đóng chặt rồi, lại nghe tin quan quân đang đi tìm bắt phe phái họ Loan,

mới tụ họp người nhà, định đến đêm hôm ấy thì nổi loạn, phá cửa đông mà

ra . Họ Triệu có người môn khách tên là Chương Giám ở cạnh nhà Dương

Thiệt Hổ, nghe được mưu ấy, đến báo với họ Triệu . Họ Triệu sang nói với Phạm Mang . Phạm Mang liền sai con là Phạm Uởng đem ba trăm quân đến

vây nhà Dương Thiệt Hổ