Gặp Lại Chốn Hồng Trần Sâu Nhất

Năm Sùng Đức[1] thứ 7, năm 1642, Đạt Lai thứ 5 Lobsang Gyatso trở thành lãnh tụ chính trị tôn giáo toàn Tây Tạng, 25 tuổi.



[1] Sùng Đức: niên hiệu thứ hai của Thanh Thái Tông Hoàng Thái Cực, sử dụng 8 năm (1636-1643).



Năm Thuận Trị thứ 9, năm 1652, Đạt Lai thứ ba dẫn ba ngàn người vào Bắc Kinh gặp mặt vua Thuận Trị.



Năm Khang Hy thứ 18, năm 1679, Sangye Gyatso nhậm chức Đệ Ba.



Năm Khang Hy 21, năm 1682, Đạt Lai thứ 5 qua đời, di chúc giữ kín tin tức 12 năm.



Năm Khang Hy thứ 22, năm 1683, 1 tuổi. Ngày 26 tháng Giêng, Tsangyang

Gyatso chào đời ở Monyu, Cona, Lhoka, có cảnh tượng kỳ lạ bảy mặt trời

cùng mọc, cột vàng chiếu rọi, là chuyển thế của Liên Hoa Sinh, bí điển

“Thần Quỷ Di Giáo” thế kỷ XII có tiên đoán. Nguyên quốc tịch Bhuntan,

dân tộc Monpa, sau khi ra đời một năm mới có người biết, là con cả trong nhà, cha mẹ tin thờ Hồng Giáo, tức là phái Nyingma do đại sư Liên Hoa

Sinh sáng lập.



Năm 1684, 2 tuổi. Được bí mật an trí ở địa phương, bắt đầu học kinh ở tu viện Basang.



Năm 1688, 6 tuổi. Cha qua đời, bị cậu và cô kỳ thị, theo mẹ dời đến Urgelling[2] gần Tawang.



[2] Thuộc bang Arunachal Pradesh, Ấn Độ.



Năm 1696, 14 tuổi. Công khai thân phận Phật sống của Tsangyang Gyatso. Khang Hy chinh phạt Galdan[3].



[3] Galdan (Cát Nhĩ Đan, 1644-1697): một vị đại hãn của Hãn quốc Dzungar.



Năm 1697, 15 tuổi. Đệ Ba tâu lên triều Thanh, Đạt Lai thứ 5 đã mất. Ngày 17 tháng 9, nghênh đón đến Nagarzê, thọ giới từ Ban thiền thứ 5 Lobsang

Yeshe, pháp hiệu Tsangyang Gyatso (Phạn âm Hải), ngày 25 tháng 10 vào

cung Potala tọa sàng, trở thành Pháp Vương[4] của Hoàng Giáo (Phái

Gelug). Sau khi tọa sàng khắc khổ học kinh ba năm.



[4] Pháp Vương: Từ xưng hô của tín đồ Phật giáo Tây Tạng đối với các vị Lạt Ma chuyển thế.



Năm 1701, 19 tuổi. Các thủ lĩnh bộ lạc Mông Cổ như Lha-bzang Khan không thừa nhận Đạt Lai thứ 6.



Năm 1702, 20 tuổi. Du ngoạn Shigatse, ở tu viện Tashilhunpo yêu cầu Ban

Thiền thứ 5 trả giới sa di hoàn tục, trước đó đã bày tỏ cự tuyệt thọ

giới tỳ khưu. Sự việc xem “Truyện ký cuộc đời bí mật của Tsangyang

Gyatso” do Đệ Ba viết.



Năm 1703, 21 tuổi. Khang Hy phái khâm sai đến Lhasa tra nghiệm pháp thể của Đạt Lai thứ 6.



Năm 1705, 23 tuổi. Đệ Ba bị Lha-bzang Khan giết, các sư biện hộ Đạt Lai thứ 6 là “lạc lối bồ đề”, “du hý tam muội”.



Năm 1706, 24 tuổi. Ngày 17 tháng 5 bị áp giải lên phía bắc, qua tu viện


Năm 1747, nhục thân của Đạt Lai thứ 6 được dời đến bên hồ Gao’erlamu, tu viện Zhaohua lập tháp thờ cúng.



Năm 1751, triều Thanh hạ lệnh cho Kelzang Gyatso phụ trách quản lý chính

quyền địa phương Tây Tạng. Chính quyền chính trị tôn giáo hợp nhất bắt

đầu.



Năm 1756, bắt đầu xây dựng tu viện Guangzong (Nam Tự), và dời toàn bộ tu viện Zhaohua đến địa chỉ tu viện Guangzong hiện nay.



Năm 1757, đệ tử Ngawang Lhundrup Daji viết xong “Bí truyện”, Đạt Lai thứ 7

viên tịch. Tu viện Guangzong (Nam Tự) trong núi Hạ Lan xây xong, được

tôn làm Thượng Sư. Trong tu viện thờ cúng tháp chứa nhục thân của Đạt

Lai thứ 6, mãi đến năm 1966 vẫn còn.



Năm 1760, triều Thanh ban tên “Tu viện Guangzong” cho Nam Tự.



Năm 1779, Ban Thiền thứ 6 từ Tây Tạng đến Nhiệt Hà[12] chúc mừng đại thọ

bảy mươi tuổi của Càn Long, tháng 11 bệnh mất ở Bắc Kinh.



[12]

Nhiệt Hà (Rehe, Jehol): một tỉnh cũ của Trung Quốc, nằm ở phía bắc Vạn

lý trường thành, phía tây Mãn Châu Lý, phía đông Mông Cổ, thủ phủ là

thành phố Thừa Đức (nay thuộc tỉnh Hà Bắc).



Năm 1783, vua Càn Long phong Jamphel Gyatso làm Đạt Lai thứ 8.



Năm 1908, Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 Thubten Gyatso[13] vào kinh, chiêm ngưỡng động Quan âm núi Ngũ Đài.



[13] Thubten Gyatso (Thổ Đăng Gia Mục Thố, 1876-1933): Đạt Lai Lạt Ma thứ 13.



Năm 1930, bản dịch Hán - Anh của Vu Đạo Tuyền[14] xuất bản.



[14] Vu Đạo Tuyền (1901-1992): nhà Tạng học, nhà ngôn ngữ học, nhà giáo, người Sơn Đông, Trung Quốc.



Năm 1938, Tăng Giam sáng tác “Bài từ về cung Potala”.



Năm 1981, Nhà Xuất bản Dân tộc xuất bản “Tình ca và Bí truyện của Tsangyang Gyatso” do Trang Tinh dịch. Sư sãi của Nam Tự cử hành pháp hội cầu

nguyện mùa hè tại nền cũ của chùa, xây lại tháp mới thờ cúng tro cốt của Đạt Lai thứ 6 vốn được chăm chút cất giữ.



Năm 1982, Nhà Xuất bản Nhân dân Tây Tạng xuất bản “Nghiên cứu Tsangyang Gyatso và tình ca của Ngài”.



Năm 2010, Nhà Xuất bản Văn hóa Nghệ thuật xuất bản “Bất phụ Như Lai bất phụ khanh[15]”.



[15] Sách của tác giả Diêu Mẫn.