Ngược Về Thời Minh

Ven con suối là liễu, du hòe, long lão mọc lẫn vào nhau. Do mấy ngày nay vừa phải hứng chịu cơn mưa lớn nên dấu vết cơn lũ vừa quét qua còn in rất rõ. Dòng suối đổ vào một con sông nhỏ nay đã cạn nước, còn rải rác vài thân cây khô, những búi rễ sần sùi của một vài gốc cây già ở mép sông trơ cả ra ngoài.



Bên gốc thùy dương liễu (*) là một tảng đá xanh nghiêng nghiêng chìm một nửa vào nước. Dưới tảng đá, nước sông trong vắt dồn về thành dòng chảy xiết, sâu hơn một đầu người, rộng khoảng bốn trượng. Trên triền núi bên trái là doanh trại do năm trăm thân quân của Tả tiêu doanh dựng lên. Từ sơn đạo có thể nhìn khắp cả Cao gia trang, thấy rõ từng đình đài lạc viện trong vườn nhà.



(*:loại liễu rủ, lá dài; khác với cây dương ở vùng biển có lá ngắn hơn.)



Cảnh vật thôn làng vốn vẫn u nhã tĩnh lặng nhưng đã vào trung tuần tháng sáu, khí trời oi ả lẫn tiếng ve sầu ra rả suốt ngày khiến người ta khó lòng an giấc. Lúc này, trên một chiếc giường tre làm bằng trúc Tương phi(1) đặt bên cạnh con sông nhỏ, Dương Lăng thảnh thơi nằm như một lão thái gia, ánh dương quang loang lổ vương rắc lên người khiến y lim dim muốn ngủ.



Hai tay hai chân y đều được quấn băng trắng, một chiếc cần câu dựng thẳng trước người, chiếc phao nhẹ đung đưa trên mặt nước, cá đã sớm thoát câu nhưng chẳng có ai thay mồi.



Từ kinh sư trở về được mươi ngày, những ngón tay bị nẹp gỗ kẹp nát, cẳng chân bị gông xiềng cứa bầm dập của Dương Lăng được sự chăm sóc tận tình của nữ thần y Cao Văn Tâm nên cũng sớm hồi phục được bảy tám phần. Tuy nhiên các cô nương Hàn Ấu Nương và Ngọc Đường Xuân không dám chủ quan, thấy cổ tay lẫn mắt cá chân của y mới lên da non, sợ bị bong tróc nên vẫn quấn băng vải dày cộm bắt nghỉ ngơi tử tế.



Chiếc giường tre y đang nằm là lễ vật do Nghiêm Tung biếu tặng. Nơi quê nhà, gia đình họ Nghiêm cũng được xem là một tiểu địa chủ, nhưng ở kinh thành thì thực không có gì đáng để tự hào. Đã không thể biếu được lễ vật hậu hỉ, thôi thì gã cứ tặng chút nhã vật hợp thời, ấy vậy mà lại rất hợp lòng dạ Dương Lăng.



Đối với chuyện vì sao đất lấy từ Đế Lăng về lại khớp với đất do bộ Lễ đang giữ, Dương Lăng vẫn luôn ôm mối hoài nghi trong lòng.



Khi Nghiêm Tung đến viếng thăm, y đã quanh co dò hỏi thử. Vốn Nghiêm Tung luôn cho rằng Thành quốc công và Vương Thủ Nhân mới là những người phụng chỉ hành sự, không chừng Dương Lăng cũng biết rồi, mà gã lại không dám khoe công, nên ban đầu không dám kể sự thật, cứ quanh co vờ vịt một hồi.



Nhưng sau gã nghĩ mình đã phát hiện được bí mật, trong lòng lại đâm ra ngứa ngáy khó chịu, e rằng người ta không biết mình cũng đã góp sức giúp đỡ nên trong lời nói không khỏi để lộ một số tin tức.



Dương Lăng nghe biết được ba người Thành quốc công, Vương Thủ Nhân và Nghiêm Tung liên thủ giúp y vượt ải khó, đương nhiên đầy lòng cảm kích khó tả bằng lời.



Mấy ngày qua, hầu hết những người có giao tình và quan hệ với y như Tiền Ninh, Vu Vĩnh của Cẩm Y Vệ, phó quan ở Tam Ty và Thần Cơ Doanh, Lưu Cẩn và Mã Vĩnh Thành của nha môn nội cung đều đích thân đến thăm; những ai không đi được cũng sai người đến tặng hậu lễ.



Những người này vung tay nào chỉ ngàn vàng. Dương Lăng ăn phải trận đòn, ra đến đầu chợ lại biểu diễn xuất sắc vai viên quan thanh liêm nên không những danh tiếng trung thành và nhân ái của y lan truyền khắp dân gian mà còn kiếm được vàng bạc tràn bồn đầy chén. Chẳng những mấy người Đới Nghĩa, Lý Đạc, Nghê Khiêm chẳng thể bì được mà bọn họ còn phải mua lễ vật đến nhà thăm hỏi Dương Lăng. Đến nước này, bọn họ cũng biết mình thoát chết là hoàn toàn nhờ vào Dương Lăng; do đó bọn họ đến thăm tất nhiên là để tạ ơn, chẳng qua trong lòng ai nấy đều rõ nhưng không nói ra thôi.



Dương Lăng từng nhậm chức đông cung thị độc, chịu sự cai quản của phủ Chiêm Sỹ(2), thế nên theo lễ tục thông thường, phủ Chiêm Sỹ cũng đã phái người đến thăm hỏi y. Giờ đây Dương Lăng đang là sủng thần của nhà vua, vuốt mặt cũng phải nể mũi cho nên phủ Chiêm Sỹ không dám qua loa chậm trễ, phái ngay một vị Hàn Lâm học sỹ đến thăm viếng.



Dương Lăng là tú tài trẻ tuổi nhất Tuyên phủ, mười sáu tuổi đã có công danh. Vị học sỹ được phủ Chiêm sỹ phái tới này lại càng không hề kém cạnh. Vị này là Thị giảng học sỹ của vua Chính Đức tên Dương Đình Hoà, mười hai tuổi đã là thần đồng nổi tiếng khắp Ba Thục. Vì học lực vượt trội đồng sinh (*) nên từ tú tài lão được thi thẳng lên cử nhân. Mười tám tuổi đỗ tiến sỹ, đến năm hai mươi tám tuổi được tuyển vào Hàn Lâm. Học bạ của Dương Lăng đem so với cái lý lịch chói lọi huy hoàng này thực như đom đóm so với ánh mặt trời.



(*): tên gọi thư sinh chưa thi tú tài hoặc chưa đậu kỳ thi tú tài, chữ đồng 童 nghĩa là nhỏ.



Được cái vị Dương học sỹ tuổi ngũ tuần này tính tình hết sức hiền hoà, bình thường trò chuyện cũng tuyệt đối không vì mình đọc nhiều Kinh Thư mà mở miệng ngậm miệng sặc điều hủ lậu. Hai người vừa chuyện trò một hồi, Dương Lăng bỗng nảy sinh hảo cảm với vị Thị giảng đại học sỹ này.



Vốn nể mặt mũi Hoàng Đế nên Dương Đình Hoà mới theo lệnh của phủ Chiêm Sỹ đến thăm hỏi sức khoẻ Dương Lăng. Trong lòng lão cũng xem thường vị sủng thần của Hoàng Đế thăng tiến như hoả tiễn nhưng lại có xuất thân tú tài này.



Song vừa mới bắt chuyện, Dương Đình Hoà đã phát hiện tuy vị tú tài này nói năng lung tung, không hề có một quan niệm mang tính hệ thống về các loại sự việc, nhưng mỗi khi y mở miệng, nếu không trúng vào trọng tâm thì cũng nói ra được lợi và hại trong đó. Còn như khi đưa ra cách giải quyết vấn đề, tuy rằng vài nhận xét và tư tưởng của y quá cấp tiến, chưa hẳn đã thích hợp để triều đình áp dụng, nhưng những kiến thức hiện đại hơn người này của y có rất nhiều bậc túc nho đầy bụng kinh thư cũng không thể nghĩ tới. Thỉnh thoảng y thờ ơ buông một câu tưởng chừng vô thưởng vô phạt, nhưng lão ngẫm nghĩ kỹ thì lại thấy rất có lý. Dương Đình Hoà không khỏi nhìn y bằng một con mắt khác, vẻ hờ hững lập tức không còn.



Cũng may Dương Lăng không hề biết uy danh lừng lẫy của vị "đồng tộc" (cùng họ) này, nên trong lúc chuyện trò y mới bạo gan nói thẳng những suy nghĩ của mình mà không hề kiêng dè gì cả. Tuy học vấn của y không sánh được với Dương Đình Hoà, nhưng thỉnh thoảng y thuận miệng nói một câu lại là những kết luận mà các bậc nhân sỹ có kiến thức ở đời sau quan sát các giai đoạn lịch sử sau đó mới đúc kết lại được. Vì vậy trong con mắt của Dương Đình Hoà, đương nhiên Dương Lăng là người nhìn xa trông rộng, kiến thức bất phàm.



Điều này cũng giống như là một thằng bé tinh quái và một võ lâm cao thủ. Mỗi lời nói, mỗi cử động vô tình của thằng bé đều chứa đựng cái gì đó chí lý, tuy rằng bản thân nó mù tịt không hay biết gì, nhưng trong mắt của người thạo nghề, đó lại là những gợi ý rất thích hợp.
(1) Trúc Tương phi: trúc đốm. Tương truyền Vua Thuấn đi tuần ở Thương Ngô rồi băng hà, hai vợ Vua Thuấn là Nga Hoàng và Nữ Anh thương chồng than khóc ở khoảng giữa hai sông Trường Giang và Tương Giang. Nước mắt hai bà vẩy lên cây trúc, từ đó da trúc có đốm.



(2) phủ Chiêm Sỹ là cơ quan phụ trách trợ giúp Thái tử thời Minh. Phủ được bố trí một Chiêm sỹ hàm Chánh tam phẩm, một Thiếu chiêm sỹ hàm Chánh tứ phẩm, một Phủ thừa hàm Chánh lục phẩm. Phủ Chiêm Sỹ lập Tả hữu xuân phường, cục Tư Kinh, và ty Chủ Bộ.



(3) Cổ cầm: một loại đàn cổ. Theo truyền thuyết, cây đàn cổ cầm được sáng chế vào thời Nghiêu Thuấn, và chỉ có năm dây thôi nên được gọi là "ngũ huyền cầm". Về sau, mỗi vị hoàng đế Văn và Võ thêm dây vào làm thành cây đàn bảy dây hay "thất huyền cầm". Hai dây thứ sáu và thứ bảy được gọi là dây Văn và dây Võ.



(4) đây là những câu thơ trong bài "Xuân nhật li hợp" (Chia ly ngày xuân) của nhà văn học Dữu Tín (513-581) thời Bắc Chu.



Nguyên văn:



Code:



田家足闲暇，士友暂流连。



三春竹叶酒，一曲鹍鸡弦



Dịch nghĩa:



Cuộc sống nhà nông khá nhàn hạ, 



Bạn bè lưu luyến đến chơi.



Ba tháng xuân ngồi uống rượu Trúc Diệp, 



đàn một khúc tỳ bà.



Dịch thơ:



Nhà nông cuộc sống an nhàn,



Bạn thân lưu luyến hàng ngày sang chơi.



Ngày xuân rượu Trúc đem mời,



Đàn ca một khúc tỳ bà thêm vui.



(5) nguyên văn là "tiễn y" hay "tiễn tụ y", là loại trang phục mà ống tay áo được sít chặt. Xem hình http://imgsrc.baidu.com/baike/pic/it...151d95831c.jpg



(6) nơi Hoàng Đế nghe quần thần đàm luận kinh sử gọi là "Kinh Diên". Xem hình http://imgsrc.baidu.com/baike/pic/it...1962d09f92.jpg