Đông Chu Liệt Quốc

Lại nói Trịnh An Bình đã đem quân hàng Ngụy, thừa tướng Phạm Chuy là

người tiến cử, theo phép tất phải chịu cùng tội, nên không đợi hỏi đến,

Phạm Chuy liền nằm trên cỏ khô để đợi tội. Vua Tần nói:



- Dùng An Bình là do ý quả nhân, không can hệ gì đến thừa tướng!



Rồi lại yên ủi Phạm Chuy hai ba lần, cho vẫn được làm thừa tướng như cũ. Quần thần bàn nói lao nhao, vua Tần sợ Phạm Chuy ái nái không yên, bèn

hạ lệnh cho khắp nước rằng:



- Trịnh An Bình có tội đã giết cả họ rồi, nếu ai còn nói đến việc ấy lập tức chém đầu!



Người trong nước không còn ai dám nói đến việc ấy nữa. Vua Tần ban cho

Phạm Chuy các thức ăn, lại hậu hơn trước. Phạm Chuy không được an tâm,

bèn xui vua Tần diệt Chu xưng đế. Vua Tần sai Trương Đường làm đại tướng đi đánh Hàn, muốn trước lấy Dương thành để thông đường Tam xuyên.



Lúc ấy vua sở nghe tin Tín Lăng quân đại phá được quân Tần, Xuân Thân quân Hoàng Yết kéo quân trở về không, than rằng:



- Cái mưu hợp tung của Bình Nguyên quân không phải là điều nói bậy, quả nhân nếu được Tí Lăng quân làm tướng thì còn lo gì Tần.



Xuân than quân có dáng thẹn, bèn nói rằng:



- Cái nghị hợp tung trước kia, đại vương làm trưởng, nay quân Tần mới

thua, khí thế tất nhụt, đại vương nếu sai sứ đi ước hội các nước hợp lực đánh Tần, lại tôn nhà Chu làm chủ, lấy thiên tử làm hiệu lệnh cho chư

hầu, đó tức là cái công nghiệp của ngũ bá vậy.



Vua Sở cả mừng, bèn sai đến nhà Chu, đem việc đánh Tần báo víưi Noãn

vương. Noãn vương đã nghe tin vua Tần có ý đánh Chu, nay nếu lại đánh

Tần trước, thì còn gì hay bằng, nên nghe theo ngay. Vua Sở bèn cùng năm

nước định tung ước, hện kỳ đại cử binh mã. Bấy giờ vua nhà Chu càng ngày càng suy nhược, dẫu ở ngôi thiên tử, mà chỉ có cái tiếng không, chẳng

thể sai bảo được chư hầu; từ khi Hàn, Triệu chia đất Chu làm Tây Chu và

Đông Chu sai hai Chu công cai trị, thì Noãn vương đến ở nhờ đất Tây Chu

công, chỉ ngồi làm vì. Đến lúc ấy, muốn cất quân đánh Tần, sai Tây Chu

công ghép dân đinh vào hang ngũ, chỉ được có năm sáu nghìn người; lại

không có xe ngựa, bèn tìm những dân giàu có ở trong nước hỏi vay tiền để làm quân phí, lậpi khoán hẹn đến ngày ban sư sẽ trả lại. Tây Chu công

tự làm tướng, đóng quân ở Y khuyết để đợi quân chư hầu. Bấy giờ nước Hàn đang bị Tần đánh, tự lo không rỗi; Triệu thì mới giải vây, cơn sợ chưa

hết; còn Tề thì thong hiếu với Tần, không muốn cộng sự với chư hầu; chỉ

có tướng Yên là Nhạc Gian, tướng Sở là Cảnh Dương đều dẫn một đạo quân

đến trước, đóng dinh trại một chỗ mà trông ngóng các nước kia.



Vua Tần nghe tin các nước không đồng tâm với nhau, không có ý tiến, thì

thêm quân giúp cho Trưưong Đường đánh hạ Dương thành; lại sai đại tướng

Doanh Cù đem mười vạn quân ra dương oai ở cử Hàm cốc. Quân Yên, Sở, đóng lại chừng ba tháng, thấy quân các nước kia không đến, đều chán nản rồi

cùng rút về. Noãn vương một phen ra quân, chi phí tổn suông mà chẳng

được lợi gì, các nhà giàu đều mang khoán đến đòi nợ, ngày ngày chật ních cả cửa cung, tiếng ồn ào lọt vào tận nội tẩm. Noãn vương thẹn quá,

không biết làm thế nào, bèn tránh lên trên đài cao, người sau nhân thế

đặt tên đài ấy là “Tị trái đài” nghĩa là “Đài trốn nợ”.



Lại nói vua Tần nghe quân Sở, Yên tan về, liền sai Doanh Cù và Trương

Đường họp binh tiến đánh Tây Chu. Noãn vương quân lương đều thiếu, không thể chống giữ được, muốn chạy sang Tam Tấn. Tây Chu công nói:



- Xưa kia thái sử Thiền có nói rằng Chu, Tần năm trăm năm thì hợp, sẽ có vị bá vương ra đời, nay đã đên lúc rồi. Tần có cái thế thống nhất được

thiên hạ, Tam Tấn chẳng bao lâu cũng về tay Tần thôi, nhà vua chớ nên

lại mua thêm cái nhục nữa, chi bằng dâng đất tự về với Tần, lại còn được đất phong để giữ sự cúng tế.



Noãn vương không biếtlàm thế nào, bèn đem quần thần và con cháu đến khóc ở miếu hai vua Văn, Võ. Ba ngày sau, Noãn vương mang địa đồ thân đến

dinh quân Tần lạy dưng, xin bó mình về Hàm dương. Doanh Cù nhận đất cộng ba mươi sáu thành, ba vạn nhà. Thế là đất Tây Chu thuộc về Tần cả, chỉ

còn lại có đất Đông Chu. Danh Cù sai Trương Đường hộ tống vua tôi, con

cháu Noãn vương về Tần để tấu tiệp, rồi dẫn quân vào thành Lạc dương,

kinh lý bờ cõi đâu vào đấy. Noãn vương yết kiến vua Tần, dập đầu tạ tội, vua Tần có ý thương, phong cho đất Lương thành, giáng làm Chu công.

Noãn vương vì tuổi già sức yếu, phải thường đi về qua lại đất Chu và đất Tần không chịu nổi khó nhọc, đến Lương thành được hơn một tháng thì

chết. Vua Tần liền lấy lại đất phong ấy, lại sai Doanh Cù đem đinh tráng ở Lạc dương phá hủy tôn miếu nhà Chu, chuyên chở tế khí và chính cái

đỉnh báu đem về Hàm dương. Dân Chu không muốn theo Tần đều chạy đến Củng thành, ở nhờ đất Đông Chu công, tỏ ra long người không quên nhà Chu

vậy. Trước khi dời đỉnh một ngày cư dân nghe trong đỉnh có tiếng khóc,

khi chở đỉnh đến song Tứ thủy, thì một cái đỉnh từ trong thuyền nhảy ra

chìm xuống đáy nước mất. Doanh Cù sai người lặn xuống tìm, không thấy

đâu cả, chỉ thấy một con rồng xanh, giương vây duỗi vuốt, một lát sóng

gió nổi lên ầm ầm, người trong thuyền sợ quá, không dám xúc phạm. Đêm ấy Doanh Cù mộng thấy Vũ Vương nhà Chu ngồi ở nhà thái miếu, đòi Cù đến

mắng rằng:



- Sao mày dám dời trọng khí của ta, hủy tôn miếu của ta?



Rồi sai tả hữu đánh vào lưng ba trăm roi. Doanh Cù tỉnh dậy, liền thấy

mọc cái nhọt ở lưng, mang bệnh về Tần, dem tám cái đỉnh nộp cho vua Tần

và tâu rõ sự tình. Vua Tần xem xét thấy cái đỉnh mất ấy là cái đỉnh

thụôc về châu Dự, bèn than rằng:



- Đất đai đều đã thuộc Tần cả, riêng cái đỉnh ấy lại không theo quả nhân ư?



Nói rồi toan phái nhiều lính và phu đến chỗ đỉnh chìm để mò tìm. Doanh Cù can rằng:


Vua Yên không xét kỹ, liền nghe theo lời Lật Phúc. Xương Quốc quân là

Nhạc Gian và đại phu là Tương Cừ đều đem các điều lợi hại phải trái can

ngăn vua Yên nhưng không được. Vua Yên cử ngay Lật Phúc làm đại tướng,

Nhạc Thừa làm phó, đem mười vạn quân đi đánh Cao thành. Sai Khánh Tần

làm đại tướng, Nhạc Gian làm phó, đem mười vạn quân đánh đất Đại, nhà

vua thân xuất mười vạn quân ở phía sau tiếp ứng. Khi vua Yên lên xe,

Tương Cừ nắm lấy dây thao, rỏ nước mắt nói rằng:



- Dẫu cho có đánh Triệu, cũng chỉ xin đại vương chớ đi!



Vua Yên dơ chân đạp Cừ, Cừ liền ôm lấy chân vua mà khóc rằng:



- Tôi giữ đại vương lại là vì long trung. Nếu vua không nghe thì cái vạ nước Yên sẽ đến ngay trước mắt đó!



Vua Yên lại càng giận, sai đem Tương Cừ giam vào ngục, đợi khi thắng trận về sẽ giết, rồi cả ba đạo cùng cất quân đi.



Lại nói vua Triệu được tin quân Yên kéo đến đánh, thì hợp quần thần để

bàn kế, rồi cử Liêm Pha làm đại tướng, đem năm vạn quân đón đánh Lật

Phúc ở Cao thành; dung Lý Mục là phó tướng, đón đánh Khánh Tần ở đất

Đại. Lật Phúc nguyên là kẻ vô tài, không biết tướng lược, địch sao được

tay lão tướng Liêm Pha. Khi hai quân vừa giao chiến, quân Triệu giả cách thua bỏ chạy, Lật Phúc không biết là mưu kế, truyền quân lính đuổi

theo, chừng năm sáu dặm, quân phục xong ra, Lật Phúc luống cuống không

chống lại kịp, bị Liêm Pha bắt sống. Nhạc Thừa bèn đầu hàng quân Triệu.

Còn đạo quân Lý Mục ở đất Đại, cũng phá tan được quân Yên, chém giết

được Khánh Tần, phó tướng là Nhạc Gian cũng đầu hàng quân Triệu. Vua Yên nghe tin hai đạo quân đều bị thua, liền luôn đêm chạy về Trung đô. Liêm Pha thẳng đường kéo quân vào bổ vây bốn mặt. Vua Yên sai sứ xin hòa.

Liêm Pha nghe lời. Nhạc Gian bắt vua Yên phải tha Tương Cừ ra, dung làm

tướng quốc và sai Tương Cừ đem lễ vật đến nghị hòa. Vua Yên không biết

làm thế nào, phải tha Tương Cừ và trao cho tướng ấn. Tương Cừ từ chối

nói rằng:



- Tôi may mà nói trúng, há lại lấy việc nước nhà bị thua làm điều may để cầu lợi ư?



Vua Yên nói:



- Quả nhân không nghe lời nhà ngươi mà tự mua lấy cái nhục, nay phải cầu hòa với Triệu, vịec ấy tất phải nhà ngươi đi mới xong.



Tương Cừ phải nhận lấy tướng ấn, rồi đi sang quân Triệu, thay vua Yên tạ tội. Và đưa trả gia quyến Nhạc Gian và Nhạc Thừa. Liêm Pha bằng lòng

cho hòa, rồi chếm đầu Lật Phúc và đem thi thể Khánh Tần trao trả nước

Yên.



Lại nói Chiêu Tương vương nước Tần ở ngôi năm mươi sáu năm, tuổi gần bảy mươi bị bệnh mất, thái tử An Quốc lên nối ngôi tức là Hiếu Văn vương,

lập Hoa Dương phu nhân làm vương hậu, Tử Sở làm thái tử. Vua Hàn nghe

tin vua Tần mất, đầu tiên mặc áo sô gai vào thăm, coi việc tang lễ theo

thần tử. Chư hầu đều sai các đại thần đến hội táng. Hiếu Văn vương sau

ba ngày làm lễ trừ tang, mở đại yết thiết đãi quần thần. Tiệc tang Hiếu

Văn vương trở về cung thì chết. Người trong nước đều ngờ Lã Bất Vi muốn

cho Tử Sở chóng được lập làm vua, bèn đút tiền cho các người tả hữu, sai bỏ thuốc độc vào trong rượu, nên vua Tần bị độc mà chết. Nhưng ai nấy

đều sợ Lã Bất Vi nên không dám nói. Rồi đó Lã Bất Vi cùng quần thần tôn

Tử Sở lên nối ngôi, đó là Trang Tương vương, tôn Hoa Dương phu nhân làm

thái hậu, lập Triệu Cơ làm vương Hậu, con là Triệu Chính làm thái tử,

rồi bỏ họ Triệu đi, chỉ dung một chữ là “Chính”. Thái Trạch biết Trang

Tương vương cảm cái ơn sâu của Lã Bất Vi, muốn cử Bất Vi làm tướng, bèn

cáo bệnh đem ấn tướng nộp giả. Bất Vi bèn làm thừa tướng, phong làm Văn

Tín hầu, ăn lộc mười vạn nốc nhà ở Lạc dương, Hà nam. Bất Vi mến tiếng

Mạnh Thường, Tín Lăng, Bình Nguyên, Xuân Thân, thẹn mình không bằng, bèn cũng đặt ra tân quán, chiêu dụ tân khách, có hơn ba nghìn người.



Lại nói Đông Chu quân thấy nước Tần mất liền hai vua, trong nước nhiều

việc, bèn sai tân khách đi nói các nước hợp tung để đánh Tần. Lã Bất Vi

nói với vua Tần rằng:



- Tây Chu đã mất, mà Đông Chu chỉ còn như một sợi dây, tự cho mình là

con cháu Văn, Võ, để hô hào thiên hạ; chi bằng ta diệt nốt đi, để dứt

hẳn long trông mong của mọi người.



Vua Tần bèn dung Bất Vi làm đại tướng, đem mười vạn quân đánh Đông Chu

bắt được vua đem về, lấy hết được cả bảy ấp Củng thành. Nhà Chu kể từ

vua Vũ vương làm vua năm Kỷ dậu, đến Đông Chu quân năm Nhâm tí, trải ba

mươi bảy vua, cộng tám trăm bảy mươi ba năm, thì bị nước Tần diệt. Vua

Tần đã diệt được nhà Chu, lại sai Mông Vụ đánh Hàn, lấy được Thành cao,

Huỳnh dương, đặt ra quận Tam xuyên. Lại nghĩ khi làm con tin ở Triệu,

xuýt bị vua Triệu giết, thù ấy tất phải báo, bèn sai Mông Vụ đánh Triệu, lấy được ba mươi bảy thành, đặt ra quận Thái nguyên. Rồi lại đem quân

đánh Ngụy, quân Ngụy bị thua luôn. Như Cơ nói với vua Ngụy rằng chỉ có

Tín Lăng quân mới có thể lui được quân Tần, nên viết thư mời về. Vua

Ngụy trong cơn nguy cấp, bắt đắc dĩ phải sai Nhan An mang thư và vàng

lụa sang Triệu đón Tín Lăng Quân về. Tín Lăng quân xem thư xong, nghĩ

vua Ngụy bỏ mình ở Triệu đã mười năm, nay có việc nguy cấp mới đón về,

không phải là thực lòng nhớ mình, bèn treo lá thư ở dưới cửa, nói hễ ai

đưa sứ giả của vua Nguỵ vào thì giết chết. Tân khách đều bảo nhau, không ai dám khuyên Tín Lăng quân về Ngụy nữa. Nhan An ngóng chờ mãi không

biết làm thế nào.