Đông Chu Liệt Quốc

Lại nói sau khi Trần Trung bị giết, quần thần có nhiều người không sợ

lại càng cố can vua Tần, nhưng ai can cũng bị vua Tần giết chết, phơi

thây ở dưới cửa khuyết, trước sau cộng hai mươi bảy người. Bấy giờ vua

Tề, vua Triệu cùng đến chầu, trông thấy đống thây, hỏi biết nguyên do,

thì đều than thở, chê thầm vua Tần là người bất hiếu. Có người Thường

châu tên là Mao Tiêu, nhân đến chơi Hàm dương, ở trong nhà trọ, nghe

người cùng trọ nói đến việc ấy, Mao Tiêu căm tức mà nói rằng:



- Con mà giam mẹ thì còn trời đất gì nữa!



Rồi bảo chủ trọ cho nước nóng để tắm gội, sớm hôm sau sẽ vào can vua Tần. Người cùng trọ can rằng:



- Hai mươi bảy người kia đều là bề tôi thân tín của nhà vua thế mà còn không được, đều bị giết liền tay, huống chi nhà ngươi!



Mao Tiêu nói:



- Chỉ có hai mươi bảy người can thì vua Tần không nghe, nếu có người nữa can, thì vua Tần nghe cũng không biết chừng!



Những người cùng trọ đều cười là ngu. Sáng hôm sau vào trống canh năm,

Mao Tiêu gọi chủ trọ lấy cơm ăn thật no để đi. Chủ trọ nắm áo giữ lại,

Mao Tiêu dứt áo ra đi. Các người cùng trọ chắc là Mao Tiêu tất chết, bèn đem hành trang của Mao Tiêu ra chia nhau. Mao Tiêu đi đến dưới cửa

khuyết, phục vào đống thây kêu to rằng:



- Tôi là khách nước Tề tên là Mao Tiêu, xin dâng lời can đại vương.



Vua Tần sai nội thị ra hỏi là can việc gì, có dính dáng đến việc thái hậu không?



Mao Tiêu nói:



- Tôi chính vì việc ấy mà đến!



Nội thị vào tâu, vua Tần nói:



- Mầy nên chỉ đống thây ở dưới cửa cho nó biết!



Nội thị ra bảo Mao Tiêu rằng:



- Khách không thấy thây xác chồng đống đấy ư? Sao không sợ chết như thế?



Mao tiêu nói:



- Tôi nghe trên trời có hai mươi tám ngôi sao, giáng sinh xuống đất thì

làm chính nhân. Nay số chết đã hai mươi bảy người rồi, còn thiếu một,

nên tôi đến đây muốn cho đủ số ấy. Thánh hiền ngày xưa ai la không chết, tôi đây lại sợ chết ư?



Nội thị vào tâu vua Tần cả giận nói rằng:



- Thằng cuồng dám phạm lệnh cấm của ta!



Rồi sai đặt chảo nước sôi ở sân, nói rằng:



- Ta sẽ luộc sống thằng này, để nó không được cùng chết vào đống thây cho đủ số hai mươi tám.



Nói xong vua Tần chống gươm ngồi, long mày trợn ngược, bọt miếng phì ra, cơn giận nổi lên sùng sục, gọi lên mấy tiếng cho đòi thằng cuồng vào để luộc. Nội thị ra đòi Mao Tiêu, Mao Tiêu cố ý đi rón rén. Nội thị giục

đi nhanh, Mao Tiêu nói:



- Tôi đến trước mặt vua thì phải chết ngay, vậy hoãn cho tôi chốc lát, có hại gì!



Nội thị thương tình, dìu dắt đi vào. Mao Tiêu đến dưới thềm lạy hai lạy dập đầu tâu rằng:



- Tôi nghe nói: “kẻ sống không kiêng nói đến cái chết; kẻ có nước không

kiêng nói đến chuyện mất nước; kiêng nói mất nước cũng không làm cho

nước còn được, kiêng nói cái chết cũng không làm cho mình sống được”.

Cái kế sống chết mất còn, đức minh chủ cần phải biết. Chẳng hay đại

vương có muốn nghe không?



Vua Tần nét mặt hơi dịu nói rằng:



- Mày có kế gì thử nói ta nghe:



Mao Tiêu nói:



- Kẻ trung thần không tiến lời nói a dua; đứng minh chủ không có việc

làm cuồng bội. Vua làm việc cuồng bội mà bầy tôi không nói là bầy tôi

phụ vua; bề tôi có lời ngay thẳng mà vua không nghe là vua phụ long bề

tôi. Đại vương có việc làm trái đạo trời mà không tự biết; kẻ bề tôi hèn mọn này có lời nói ngay thẳng trái tai, mà vua lại không muốn nghe. Cho nên tôi e rằng nước Tần từ đây nguy mất!
nay bỗng đem cho áo giáp và ngựa tốt, tất có việc dung tôi nên tôi biết.



Đường Cửu nói:



- Tướng quân không giận Triệu ư?



Liêm Pha nói:



- Tôi đang ngày đêm tưởng nhớ người Triệu, khi nào lại dám giận vua Triệu.



Rồi giữ Đường Cửu lại cùng ăn cơm, ở trước mặt Đường Cửu cố ý làm ra

hăng hái khỏe mạnh, ăn một bữa hết đấu gạo, hơn mười cân thịt, ngốn ngáo như hùm beo một hồi, khi no rồi thì mặt áo giáp của vua Triệu cho, nhảy phắt lên ngựa, dong ruổi như bay; lại ngồi trên lưng ngựa múa mấy hồi

dáo dài, rồi mới nhảy xuống, bảo Đường Cửu rằng:



- Ta so với lúc còn trẻ thế nào? Phiền người về tâu với vua Triệu, ta đây còn có thể đem cái tuổi thừa để báo Triệu được!



Đường Cửu thấy rõ Liêm Pha tinh thần còn cường tráng lắm, nhưng đã ăn

đút của Quách Khai, về đến Hàm đan, tâu với vua Triệu rằng:



- Liêm tướng quân tuổi dẫu già mà còn ăn thịt được nhiều lắm; nhưng xem

ra có bệnh tì, cùng tôi ngồi cùng ngồi, trong chóc lát ba lần són phân

ra.



Vua Triệu than rằng:



- Khi chiến tranh mà như thế thì làm việc gì được? Liêm Pha quả đã già rồi!



Rồi không triệu Liêm Pha về nữa, lại phái them quân giúp Hồ Tiếp để

chống quân Tần. Về sau vua Sở biết Liêm Pha ở Ngụy, sai người đến đón.

Pha lại sang Sở làm tướng, nhưng thấy quân Sở không bằng quân Triệu,

Liêm Pha uất ức mà chết.



Bấy giờ Vương Ngao còn ở Triệu, biết rõ Quách Khai là kẻ tham lợi, chứ tuyệt không có long vì nước, bèn dò hỏi Quách Khai rằng:



- Vạn nhất nước Triệu mất thì ngài đi đâu?



Quách Khai nói:



- Trong hai nước Tề, Sở tôi sẽ chọn một nước mà thoát than.



Vương Ngao bèn xui Quách Khai nên đem than mà gởi cho Tần và nói thực rằng:



- Vua Tần biết ngài có quyền ở Triệu, cho nên sai tôi kết hoan với ngài. Số vàng mà tôi dâng cho ngài là của vau Tần cả. Nếu Triệu mất, ngài

theo về Tần, tất sẽ được làm thượng khanh; những ruộng tốt nhà đẹp ở

Triệu, cũng tùy ý ngài chọn lấy.



Quách Khai xin vâng, Vương Ngao lại đem bảy nghìn cân vàng giao cho Khai nói là vua Tần nhờ dung để kết giao với các tướng văn, tướng võ ở

Triệu. Quách Khai cả mừng nói rằng:



- Khai này được vua Tần ban cho quá hậu, nếu không hết long giả ơn, thì không phải là người!



Vương Ngao bèn từ biệt Quách Khai về Tần, đem bốn vạn cân vàng thừa nộp lại nói rằng:



- Tôi dung một vạn cân vàng mà tính xong Quách Khai, dung một Quách Khai mà tính xong nước Triệu vậy.



Vua Tần biết Triệu không dung Liêm Pha, bèn dục Hoàn Xỉ tiến đánh. Vua

Triệu sợ quá thành bệnh mà chết. Vua Triệu đã có con cả là Gia, sau lại

say mê một người con hát, lưu ở trong cung, đẻ được một con trai là

Thiên, vua Triệu quá yêu người ca xướng và đứa bé, bèn bỏ Gia mà lập

thiên làm thái tử, cử Quách Khai làm thái phó. Thiên vốn không thích

học, Quách Khai lại dạy cho các trò chơi, hai người rất than yêu nhau.

Lúc vua Triệu mất, Quách Khai rướt Thiên lên ngôi, lấy ba trăm hộ phong

cho công tử Gia, lưu ở trong nước. Quách Khai làm tướng quốc. Hoàn Xỉ

nhân lúc Triệu có tang, đánh phá quân Triệu ở Nghi an, chém được Hồ

Tiếp, giết được hơn vạn người, tiến sát đến Hàm đan. Vua Triệu từ khi

làm thái tử vốn nghe tài Lý Mục, vội cho sứ đến Đại châu đòi Lý Mục đem

quân đến cứu, cho Lý Mục được tùy nghi làm việc, lại lấy hết mười vạn

tinh binh trong nước sai Triệu Thông, Nhan Tụ mỗi người đem năm vạn

quân, chịu quyền Lý Mục tiết chế. Lý Mục vâng mệnh, đóng trại ở Phì lũy, giữ vững không đánh, ngày ngày mỗ trâu khao quân, cho chia ra từng đội

để bắn thi với nhau. Quân sĩ ngày nào cũng được khao thưởng, bèn xin cho ra đánh. Lý Mục nhất định không cho. Đại tướng Tần là Hoàn Xỉ thấy Lý

Mục giữ vững không đánh, bèn chia một nữa quân đi đánh úp Cam toàn thị,

Lý Mục chắc là dinh quân Tần lúc ấy có ít quân, lại không có phòng bị,

bèn chia quân ra làm ba đạo đang đêm kéo đén đánh úp. Quân Tần không ngờ quân Triệu chợt đến không kịp chống đánh đều tan vỡ cả. quân Triệu giết được hơn mười viên tướng danh tiếng của Tần và vô số quân lính. Hoàn Xỉ ở Cam toàn thị được tin, giận quá, lại đem hết quân đến đánh. Lý Mục

đốc.