Đông Chu Liệt Quốc

Thấp-bằng qua đến nước Lỗ, và dâng thư cho Lỗ trang-công.



Lỗ trang-công vội-vã cho đòi Thi-bá đến, nói :



Ngày trước vì ta không nghe lời ngươi nên mới bị thua , nay binh lao mã liệt, Tiểu-bạch lại còn sai Bảo thúc-nha đem quân đến biên-giới, đòi nạp Công-tử Củ nữa. Nay chỉ có hai đường. Một là giết Công-tử Củ,

hai là quyết sống chết với Tề một phen, ý khanh liệu thể nào ?



Thi-bá nói :



- Tiểu-bạch mới lập lên mà được lòng quân mến phục. Đánh một

trận nơi Kiều-thời, ta đã thấy rõ Tiểu-bạch tài trí hơn Công-tử Củ nhiều . Nếu vì tình mà bảo vệ Công-tử Cũ , e nước Lỗ phải lâm nguy . Còn giết Công-tử Củ để bảo vệ nước Lỗ, lại tổn-thương đến tình nghĩa. Hai việc

rất khó tính.



Lỗ trang-công suy nghĩ một lúc rồi hỏi :



- Khanh có cách gì tính cho song toàn chăng ?



Thi-bá nói :



- Đành phải hy-sinh Công-tử Củ vậy .



Lỗ trangCông ứa nước mắt, ruột xót như bào.



Lúc bấy giờ Công-tử Củ, Quản di-ngô và Thiệu-hốt đang ở tại Sanhđậu.



Lỗ trang-công sai Công-tử Yến đem binh đến giết Công-tử Củ bắt Quản di-ngô và Thiệu-hốt bỏ vào tù xa.



Thiệu-hốt thấy vậy than rằng :



- Làm con nên vì cha mẹ mà chết, làm tôi nên vì Chúa mà hy-sinh , ấy mới phải đạo. Nay Công-tử Củ đã chết thì Hốt nấy còn sống mà làm

chi.



Nói rồi đập đầu vào một cây cột mà tự vận .



Quản di-ngô nói :



- Nếu Thiệu-hốt đã liều chết theo Chúa, thì ta cũng nên vì Chúa mà giữ thân nầy lại, để có ngày minh oan cho Chúa ta.



Nói rồi bó tay chịu trói mà vào tù xa.



Công-tử Yến giải Quản di-ngô về triều .



Thi-bá thấy Quản di-ngô liền tâu với Lỗ trang-công :



- Công-tử Củ đã chết, lẽ ra Quản di-ngô phải vì Chúa và buồn

rầu, nhưng tôi trông sắc mặt của va vẫn tươi tỉnh như thường, tỏ rằng va không sợ nước Tề bắt về giết. Nếu Tề đã không giết ắt dùng va, mà va là một nhân tài có thể đồ vương, định bá được. Vậy xin Chúa Công lưu lại

mà dùng.



Lỗ trang-công nói Quản di-ngô là kẻ thù của Tiểu-bạch, lẽ nào Tiểu-bạch lại chịu dùng ?



Thi-bá nói :



- Một ông vua chí lớn, biết mưu đồ đại sự sẽ không vì một tư thù nhỏ mọn mà giết đi một nhân tài. Nếu Chúa-công không muốn dùng, xin đem giết đi rồi trả xác lại cho Tề mới khỏi lo về sau .



Lỗ trang-công còn đang dụ dự , Thầp-bằng vội quỳ tâu :



- Quản di-ngô trước kia đã bắn Chúa-công, Chúa-công tôi muốn tự

tay mình giết chết mới hả lòng. Nay nếu quí-quốc đem giết đi, rồi trả

xác lại, ắt Chúa-công tôi sẽ không nguôi được giận.



Lỗ trang-công giết Công-tử Củ cốt làm hài lòng nước Tề, nay sứ

nước Tề tỏ ý như thế, nên không dám giết Quản di-ngô, bèn truyền đem

Quản di-ngô, giao cho sứ Tề giải về nước.



Thấp-bằng lãnh tù xa, rồi bái biệt lui về.



Ngồi trong tù xa, Quản di-Ngô đoán biết đó là mưu của Bảo thúc

Nha muốn cứu mình. Song lại sợ Thi-bá ăn năn cho người đuổi theo bắt

giết đi, nên nóng lòng, muốn cho quân-sĩ mau mau vượt qua khỏi biên giới Lỗ.



Quản di-ngô bèn đặt ra bài hát cho vui mà quên cực nhọc, để đi cho mau .



Bài hát như vầy :



Thương chim hồng hộc mắc lồng



Ngoài kia bát ngát chập chổng núi non



Tấm lòng son



Dạ không mòn



Rừng cây còn đó, chim càng ước mong



Màn vũ-trụ , thu phong man-mác



Kiếp hải hồ, mây bạc lửng-lơ



Lồng son của kín bây giờ



Ngày mai ai biết mà ngờ ngày mai.



Thực vậy nhờ bài hát ấy mà quân sĩ quên cả mệt nhọc đi rất mau không mấy lúc qua khỏi biên giới nước Lỗ.



Lỗ trang-công sau khi đàm luận với Thi-bá, ăn năn hồi hận, vội

sai Côqg-tử Yến đem quân đuổi theo để bắt Quản di-ngô lại, nhưng theo

không kịp, đành phải trở về.



Quản di-ngô ngước mặt lên trời cười lớn, nói :



- Mạng ta chắc đặng sống rồi.



Khi đi tới đất Đường-phụ , Bảo thúc-nha đã chờ sẵn nơi đó để nghênh-tiếp.


Tề hoàn-công khen phải.



Từ đó công việc triều chính đều phó thác cho Quản di-ngô, lại

gọi Quản di-ngô bằng Trọng-phụ . Hễ có việc gì lớn, đều hỏi ý kiến Quản

di-ngô trước. Tề hoàn-công lại cấm người trong nước không được gọi Quản

di-Ngô, mà chỉ gọi là Quản-Trọng. Vì Trọng là tên chữ, còn Di-Ngô là tên tộc.



Nhắc qua Lỗ trang-công từ ngày thả Quản-trọng về nước Tề có ý

hơi tiếc, nay lại được nghe Tề-hầu phong cho Quản-trọng làm Tướng-quốc,

lòng tức tối không an, kéo binh sang đánh trả thù việc thất trận ngày

trước .



Tề hoàn-công hay đặng tin, hỏi Quản-trọng :



- Ta mới lên ngôi, không muốn để cho nước ngoài tới đánh, vậy nên tính chuyện phạt Lỗ trước là hơn.



Quản-trọng nói :



- Quân chánh chưa yên, chưa thể dùng chinh phạt được.



Tề hoàn-công không nghe khiến Bảo thúc-nha làm tướng, đem binh thẳng đến đất Trường-thược mà đánh Lỗ .



Lỗ trang-công hay tin, hỏi Thi-bá :



- Nước Tề khinh ta thái thậm. Ta muốn đem binh phạt Tề nhưng

chưa kịp, thì Tề đã sai tướng sang đánh nước ta . Vậy khanh có kế chi cự địch chăng ?



Thi-bá nói :



- Tôi xin tiến cử một người đủ tài trí, có thể đánh lui binh Tề đặng.



Lỗ trang-công cả mừng, hỏi :



- Chẳng hay người ấy là ai ?



Thi-bá nói :



- Tôi có quen biết ai một người ở ẩn tại làng Đông-bình, tên là

Tào-quới , thuở nay chưa ra làm quan, nhưng kinh luân thao lược gồm đũ.



Lỗ trang Công chuẩn tấu, khiến Thi-bá đến Đông-bình rước Tào-quới về triều.



Thi-bá đến nơi, nói rõ ý định của mình.



Tào-Quới vừa cười vừa nói :



- Người ăn thịt còn lo chưa nỗi, huống hồ kẻ đang ăn rau.



Thi-bá nói :



- Ăn rau mà có tài rồi cũng đến ngày ăn thịt vậy.



Hai người dắt nhau đến yết kiến Lỗ trang-công.



Lỗ trang-công hỏi Tào-quới :



- Muốn cự binh Tề phái liệu kế chi ?



Tào-quới tâu :



- Việc binh phải tùy cơ ứng biến. Chưa nắm được địch tình không thể định trước.



Lỗ trang-công khen phải, bèn cùng với Tào-Quới cử binh kéo đến Trường-thược.



Bảo thúc-Nha vì trước đây đã thắng binh Lỗ, nên nay có ý khinh

địch. Nghe tin Lỗ-hầu kéo binh tới thì lập tức hạ lệnh tiến quân.



Trại quân Lỗ vừa đóng xong binh Tề đã ào tới.



Lỗ trang-công muốn đem binh xuất trận, Tào Quái can rằng :



- Quân Tề ỷ mạnh, thế quân đang hăng. Ta nên chống giữ đã.



Nói xong, truyền cho quân sĩ chống giữ các cửa trại , nhất thiết không được trái lệnh.



Quân Tề thấy quân Lỗ không đánh, buộc phải rút lui.



Bảo thúc-Nha nghĩ thầm :



- Quân Lỗ bị thất trận trước kia đến nay còn khiếp sợ , nếu ta giục trống đến cướp trại, ắt chúng phải bỏ chạy.



Nghĩ rồi giục trống cho quân sĩ ào tới trại Lỗ một lần nữa.



Quân Lỗ vẫn cố-thủ, quân Tề không làm sao xông vào nỗi, nên một lần nữa lại phải rút lui.



Lúc đó Tào-quới tâu với Lỗ trang-công :



- Lúc nầy có thể phá quân Tề được, xin Chúa-công ra lệnh tiến quân.



Lỗ trang-công nghe theo, giục trống ra lệnh cho quân Lỗ ào ra khối trại , áp tới đánh quân Tề như vũ bão.



Tề cả thua, bõ chạy.



Lỗ trang-công muốn giục trống đuổi theo.



Tào-quới nói :



- Hãy khoan, xin để tôi xem lại thế trận đã. Nói xong, liền

xuống xe, leo lên chỗ cao xem xét một hồi , rồi nói : Đúng là nên đuổi

theo truy cản.



Lỗ trang-công xua binh đuổi theo chém giết binh Tề, đoạt khí giới và lương thực không biết bao nhiêu mà kể.