Đông Chu Liệt Quốc

Tần Mục công biết tài Bách Lý Hề, muốn phong làm chức thượng khanh. Bách Lý Hề nói :



- Tôi có một người bạn tên là Kiển Thúc, tài gấp mười tôi, nay

chúa công muốn sửa sang chính trị thì nên dùng Kiển Thúc mà cho tôi giúp vào Tần Mục công nói :



Cái tài của nhà ngươi thì ta đã biết rõ rồi, nhưng ta chưa biết Kiển Thúc là người thế nào ?



Bách Lý Hề nói :



- Kiển Thúc là người hiền, chẳng những chúa công chưa biết, mà

người nước Tề và nước Tống cũng chưa ai biết cả, duy chỉ có một mình tôi biết mà thôi. Nguyên khi trước tôi định theo công tử Vô Tri nước Tễ,

Kiển Thúc can tôi không nên , tôi liền bỏ nước Tề mà thoát được cái tai

vạ Vô Tri , sau tôi định theo vương tử Đồi nhà Chu, Kiển Thúc cũng can

tôi không nên, tôi lại bỏ nhà Chu mà thoát được cái nạn vương tử Đồi ,

sau tôi theo vua nước Ngu, Kiển Thúc là can tôi không nên, nhưng bấy giờ tôi nghèo khổ quá, phải liều mà ra làm quan, thành ra bị người nước Tấn bắt. Hai lần trước, tôi theo lời Kiển Thúc thì thoát khỏi tai vạ, mà

một lần sau tôi không theo lời Kiển Thúc thì suýt nữa đến nỗi hại thân.

Xem thế thì biết tài trí của Kiển Thúc hơn người nhiều lắm. Bây giờ Kiển Thúc ẩn thân ở làng Minh Lộc nước Tống, xin chúa công cho người đi tnệu ngay về.



Tần Mục công mới sai công tử Chí giả làm người đi buôn , đem lễ

vật sang nước Tống để đón Kiển Thúc. Bách Lý Hễ lại viết riêng một bức

thư gửi sang. Công tử Chí đi đến làng Minh Lộc, gặp mấy người nông phu

ngồi nghỉ ở trên bờ ruộng, cùng nhau gõ nhịp mà hát.



Hát rằng :



Núi trèo không thang hề.... đá mọc lủng củng , Đường đi không

đuốc hề.... bùn lầy xùng xục ! Cùng ngồi ở trên bở ruộng hề.... kìa kìa

suối ngọt mà đất nục , Chúng ta chàn lấm tay bùn hề.... chăm chỉ về sự

trồng thóc ! Trời cho không mất mùa hề.... miếng ăn được sung túc ,

Hưởng trọn tuổi trời hề.... chẳng vinh mà cũng chẳng nhục Công tử Chí

ngồi trên xem, nghe thấy bài hát có ý ung dung tự thích, không theo thói đời, mới bảo người đánh xe rằng :



Người ta thường nói :



làng nào có người quân tữ ở thì đổi được những phong tục dở, nay ta tới làng Kiển Thúc ở, thấy người cày ruộng cũng có tư cách cao

thượng, thì chắc rằng Kiển Thúc là một bậc đại hỉền.



Nói xong, liến xuống xe hỏi thăm mấy người cày ruộng rằng :



Nhà Kiển Thúc ở chỗ nào ?



Người? cày ruộng nói :



- Nhà ngươi hỏi làm gì ?



Công tử Chí nói :



Có người bạn cũ của Kiển Thúc là Bách Lý hề gởi ta một phong thư đưa cho Kiển Thúc.



Người cày ruộng trỏ mà bảo rằng :



Đi lên một quâng nữa, có cái rừng trúc, bên tả có suối, bên hữu có đá, ở giữa có một mái nhà tranh, tức là nhà Kiển Thúc đó.



Công tử Chí chắp tay vái cháo, rồi lại lên xe đi nửa dặm nữa,

đến cái nhà tranh ấy, đỗ xe ở ngoài, sai người gõ cửa gọi. Có một đứa

trẻ con mở cửa ra mà hỏi rằng :



Quý khách đi đâu thế ?



Công tử Chí nói :



- Tôi đến thăm Kiển Thúc tiên sinh.



Đứa trẻ nói :



- Thầy tôi đi vắng.



Công tử Chí nói :



Tiên sỉnh đi chơi đâu ?



Đứa trẻ nói :



- Thầy tôi cùng với hai ông cụ bên láng giềng đi xem suối Thạch Hương, độ lát nữa thì về.



Công tử Chí không dám vào trong nhà vội, ngồi ở trẽn viên đá để

đợi Đứa trẻ con lại khép cửa, trở vào trong nhả. Được một lúc, có một

người to lớn, mắt tròn mày rậm, mặt vuông , mình đài, lưng vác hai chiếc chân hươu, từ đường phía tây đi về. Công tử Chí trông thấy người ấy

hình dáng khác thường, liền đứng dậy đón chào. Người ấy bỏ cái chân hươu xuống đất cùng với công tử Chí đáp lễ. Công tử Chí hỏi đến họ tên.

Người ấy đáp rằng :



- Tôi tên gọi Kiển Bính, tự là bạch ất.



Công tử Chí nói :



- Ông cùng với Kiển Thúc là người thế nào ?



Kiển Bính nói :



- ấy là thân phụ tôi đấy.



Công tử Chí lại thi lễ mà nói rằng :



- Tôi được nghe tiếng đă lâu.


Vua Tây Nhung nghi Do Dư có tình ý với nước Tần, từ bấy giờ

không tin dùng nữa. Do Dư thấy vua Tây Nhung say mẽ nữ nhạc, chẳng thiết gì đến chính sự, thì gắng sức can ngăn. Vua Tây Nhung không nghe lời.

Tần Mục công nghe tin, sai người sang mật triệu Do Dư. Do Dư bỏ Tây

Nhung về với Tần Mục công. Mục công cho làm chức á khanh, cùng với Kiển

Thúc và Bách Lý Hề cùng cầm quyền chính. Do Dư liền dâng kế đánh Tây

Nhung.



Khi quân nước Tần kéo sang đất Tây Nhung, đường đi lối lại đều

thông thuộc cả Vua Tây Nhung không chống cự nổi, phải đầu hàng nước Tần. Vua Tây Nhung xưa nay vẫn là thủ lĩnh của nước Nhung Địch. Các nước nhỏ nghe thấy vua Tây Nhung phải đầu hàng nước Tần, thì cũng đều đem nhau

đến đầu hàng cả. Tần Mục công mở tiệc ăn mừng. Các quan triếu thần thay

đổi nhau mà chúc thọ. Mục công uống rưọu say quá, khi vào trong cung, mê mẩn chẳng biết gì cả, nội thị thấy vậy đều lấy làm sợ hăi. Các quan

triều thần nghe tin, kéo nhau vào vấn an.



Thế tử Bình mời quan thầy thuốc vào xem mạch thấy mạch chạy như

thường, nhưng mắt nhắm mà miệng không nói năng, mình không cử động được. Quan thầy thuốc nói :



- Đó là việc quỷ thần ! Xin sai người làm lễ cúng.



Nội sử Sưu nói :



Dẫu cúng cũng vô ích. Ngủ say như thế tất là đương mộng, nên chở ít lâu, tự khắc tinh lại , chớ nên làm huyên náo.



Thế tử Bình ngồi liền ở bẽn cạnh, bỏ cả ăn ngủ , chở đến ngày

thứ năm, Mục công mới tinh dậy, mồ hôi trán đầm đìa như mưa. Thế tử Bình quỳ xuống mà hỏi rằng :



- Phụ thân nghe trong mình thế nào ? Sao giấc ngủ của phụ thân lâu thế ? .



Tần Mục công nói :



- Ta vừa mới ngủ được một lúc.



Thế tử Bình nói :



- Phụ thân ngủ đã năm ngày nay, tất là có mộng thấy gì lạ, chớ chẳng không ?



Tần Mục công ngạc nhiên mà hỏi rằng :



- sao nhà ngươi lại biết ?



Thế tử Bình nói :



- Nọi sử Sưu nói thế.



Tần Mục công liền gọi nội sử Sưu đến cạnh giường mà bảo rằng :



Mới rồi ta mộng thấy một người đàn bà mặt hoa da ngọc tay cầm

cái ấn ngọc, nói là phụng mệnh Ngọc Hoàng thượng đế đến triệu ta. Ta

liền đứng dậy đi theo, bỗng thấy hình như đi ở trong đám mây, đến một

nơi cung điện, thềm cao chín thước, trẽn rủ rèm châu. Người đàn bà đưa

ta vào lạy ở dưới thềm. Được một lúc, rèm châu cuốn lên, ta trông thấy

trên điện :



cột vàng tường gấm, hào quang rực rỡ, có mộtt vị Ngọc Hoàng mũ

miện áo bào, ngồi trên ngai vàng, hai bên có các quan đứng hầu, nghi vệ

rất nghiêm chỉnh ? Đức Ngọc hoàng lại sai người đem một cái sổ tay ra,

gọi tên ta mà tuyên cáo rằng :



"Nhâm Hiếu ! Nhà ngươi nghe lời trẫm mà dẹp loạn cho nước Tấn".

Tuyên cáo xong, người đàn bà ấy bảo ra lạy tạ, rồi đưa ta về. Ta hỏi tên là gì, thì người ấy tự xưng là Bảo phu nhân ở núi Thái Bạch. Nếu ta vì

hắn lập đền thờ thì hắn sẽ phù hội cho được nên sự nghiệp bá chủ. Ta lại hỏi nước Tấn có loạn gì thì hắn không chịu nói, bảo là việc trời không

dám tiết lộ. Bấy giờ ta nghe tiếng chim trĩ kêu, bỗng sực tỉnh dậy,

chẳng hay đó là điềm gì ?



Nội sử Sưu nói :



- Hiện nay Tấn hầu đang yêu Ly Cơ, ghét thế tử, tải nảo mà khỏi

loạn được. Đức Ngọc hoàng truyền lệnh cho chúa công, ấy là cái phúc của

chúa công đó ! Tần Mục công hỏi :



- Bảo phu nhân là ai ?



Sưu nói :



Tôi nghe nói đời Tần Văn công ta ngày xưa, có người ở đất Trần

Sương bắt được một con vật kỳ dị, đem dâng Tần Văn công. Khi đi đến nửa

đường, bỗng gặp hai đứa trẻ vỗ tay cười và nói rằng :



con vật ấy là loài Vị, nó hay ăn óc người chết ở dưới đất , con

Vị cũng nói được như người mà bảo hai đứa trẻ kia là loài Trĩ tinh , một con s6ng, một con mái, nếu bắt đưọc con sống thì làm nên nghiệp vương,

bắt được con mái thì làm nên nghiệp bá. Bấy giở người Trần Sương liễn bỏ con Vị mả đi đuổi theo bắt hai đứa trẻ. Hai đứa trẻ hóa làm hai con

chim tn mâ bay mất. Người Trần Sương thuật chuyện lại cho Tần Văn công

nghe, Tần Văn công sai chép việc ấy vào sách, hiện còn cất ở trong kho.

Đất Trần Sương nay ở phía tây núi Thái Bạch, chúa công nên ra đấy đi săn bắn để xem xét thì có thể biết rõ được.



Tần Mục công mở sách ra xem, quả như lời nói của nội sử Sưu.

Ngày hôm sau, Tần Mục cồng đi săn bắn ở núi Thái Bạch. Người ở Trần

Sương, chăng lưới bắt được con chim trĩ tự nhiên hóa ra con gà đá, trông rất kỳ dị, liền đem dâng Tần Mục công. Nội sử Sưu nói :



- Đó tức là Bảo phu nhân. ấy lả cái điềm bắt được con mái thì

làm nên nghiệp bá đó ! Chúa công nên lập đền thờ ở đất Trần Sương. Tẩn

Mục công bằng lòng, truyền lập đền thờ, gọi là đền Bảo phu nhân, sau quả nhiên Tần Mục công dẹp được loạn nước Tấn.