Đông Chu Liệt Quốc

Triệu Thôi phụng mệnh Tấn Văn công đến thăm bệnh Ngụy Thù Bấy giờ Ngụy

Thù còn vết thương nặng ở ngực, vẫn nằm trên giường, chưa trở dậy được,

nghe báo có quan đến thăm, liền hỏi người nhà rằng :



- Cả thảy có mấy người đến ?



Người nhà nói :



- Chỉ có một mình quan tư mã là Triệu Thôi.



Ngụy Thù nói :



- Hắn định đến dò xem ta có sống được hay không, nếu bệnh không sống được thì tất đem ta ra để trị tội đây.



Nói xong, liền sai người nhà lấy lụa bó kín ngực lại, để ra tiếp kiến Triệu Thôi. Người nhà nói - Tướng quân đau nặng lắng, không nên cử động vội.



Ngụy Thù quát to nên rằng :



- Bệnh ta không đến nỗi chết, các người chớ nói càn ! Nói xong,

liền đứng dậy, mũ áo chỉnh tề, ra tiếp kiến Triệu Thôi Triệu Thôi hỏi:



- Nghe nói tướng quân bị thương nặng lắm, chúa công có sai tôi đến hỏi thăm.



Ngụy Thù nói :



- Bởi có quân mệnh, nên tôi phải miễn cưỡng ra đây. Tôi cũng tự biết tội mình là đáng chết, nhưng may mà chúa công ân xá cho thì cái

thân sống thừa này xin hết sức để báo đáp.



Ngụy Thù lại nhảy lên mấy lần, để tồ cho Triệu Thôi biết là sức mình còn mạnh.



Triệu Thôi nói :



- Tướng quân cứ yên lòng mà chăm thuốc men cho chóng khỏi, rồi tôi xin tâu lại với chúa công.



Triệu Thôi về tâu với Tấn Văn công rằng :



- Ngụy Thù dẫu bị thương, nhưng gân sức còn mạnh lắm. Vả lại

vẫn biết giữ phép làm tôi. nếu chúa công tha cho y thì sau này tất cũng

dùng được việc.



Tấn Văn công nói :



- Nếu tha mà không trái với pháp luật thì ta có muốn giết làm

gì ! Được một lúc, Tuân Lâm Phủ đưa Điên Thiệt đến, Tấn Văn công mắng

rằng :



- Vì cớ gì nhà ngươi dám đốt nhà Hi Phụ Cơ ?.



Điên Thiệt nói :



- Giới Tử Thôi cắt thịt đùi để dâng chúa công mà cũng bị chết

cháy, huống chi là Hi Phụ Cơ chi dâng có một bữa cơm ! Tôi đốt nhà Hi

Phụ Cơ như vậy, là muốn cho Hi Phụ Cơ được phối hưởng ở đền thờ Giới Tử

Thôi đó thôi ! Tấn Văn công nổi giận, nói :



- Giới Tử Thôi chết cháy, có phải là lỗi tại ta đâu.



Nói xong, bèn ngảnh lại hỏi Triệu Thôi rằng :



- Điên Thiệt dám làm việc trái phép đốt nhà Hi Phụ Cơ, thì nên bắt tội gì ?



Triệu Thôi nói :



- Cứ theo pháp luật thì đáng tội chết.



Tấn Văn công truyền đem Điên Thiệt ra chém, để làm lễ tế Hỉ Phụ Cơ, rồi bêu đầu ở cửa bắc, yết thị rằng :



- Từ nay ai làm trái phép thì nom vào đây !" Tấn Văn công lại hỏi Triệu Thôi rằng :



- Ngụy Thù cùng đi với Điên Thiệt mà không biết can ngăn nay nên bắt tội gì ?



Triệu Thôi nói :



- Nên cách chức Ngụy Thù, vả bắt phải lập công chuộc tội.



Tấn Văn công bèn cách chức Ngụy Thù, cho Chu Chi Kiều thay vào.



Các tướng sĩ thấy vậy, đều bảo nhau rằng :



- Ngụy Thù và Điên Hiện có công tòng vong khó nhọc trong mười

chín năm trời, nay làm trái phép mà cũng người thì bị giết, người thì bị cách chức, huống chi là kẻ khác ? Thế mới thật là phép nước không riêng ai cả, chúng ta nên cẩn thận mới được ! Lại nói chuyện Sở Thành vương

đi đánh Tống, chiếm được đất Mân ấp, đang đem quân vây đất Hoài Dương,

định làm cho nước Tống khốn quẫn phải xin hàng, bỗng nghe báo có sử thần nước Vệ là Tôn Viêm đến cáo cấp. Sở Thành vương triệu vào hỏi, Tôn Viêm báo cho Sở Thành vương biết chuyện nước Tấn đã chiếm mất đất Ngũ Lộc,

vua nước Vệ phải chạy ra ở đất Tương Ngưu, và nếu nước Sở không đem quân đến cứu thì thảnh Sở Khau cũng khó lòng mà giữ nổi. Sở Thành vương liền chia quân ra làm hai đạo, cho Thành Đắc Thần cùng các vua chư hầu ở lại vây Tống, còn mình thì đem quân đi cứu Vệ Các vua chư hầu cũng đều lo

trong nước có biến, cáo từ về cả, mỗi người cho một viên đại tướng ở lại :



- Tướng nước Trần là Viên Tuyển, tướng nước Sái là công tử An,

tướng nước Trịnh là Thạch Quỳ, tướng nước Hứa là Bách Trù, đều phải theo lệnh tướng nước Sở là Thành Đắc Thần cả.



Sở Thành vương đi đến nửa đường, nghe tin quân Tấn đã kéo sang

đánh Tào, toan sang cứu Tào thì lại nghe tin quân Tấn đã phá vỡ nước

Tào, vua Tào đã bị bắt rồi. Sở Thành vương giật mình sợ hãi mà nói rằng :



- Nước Tấn dùng quân sao mà thần tốc như vậy ?



Sở Thành vương liền đóng quân lại ở Thân Thành, sai người sang

đất Cốc gọi công tử Ung và Dịch Nha về, rồi đem đất Cốc giao trả nước

Tề, mà cùng với Tề giảng hòa ; lại sai người sang Tống, rút quân của

Thành đắc Thần về, và báo Thành Đắc Thần rằng :



- Vua nước Tấn lưu lạc ở các nước ngoài mười chín năm trời, nay tuổi ngoại sáu mươi mới về làm vua nước Tấn, từng trải gian hiểm, am

hiểu tình dân, chẳng qua cũng là lòng trời xui khiến, để làm cho nước

Tấn được cường thịnh, ta khó lòng mà địch nổi, chi bằng ta hãy chịu

nhường.



Thành Đắc Thần cậy tài, nghe Sở Thành vương nói lấy làm căm tức bảo các tướng chư hầu rằng :



- Quân ta chẳng bao lâu nữa thì phá vỡ kinh thành nước Tống,

can gì mà bỏ ! Đấu Việt Tiêu cũng cho là phải. Thành Đắc Thần sai Đấu

Việt Tiêu đến nói với Sở Thành vương rằng :



- Xin chờ lại ít lâu để phá vỡ nước Tống, bấy giờ sẽ rút quân

trở về nhược bằng có gặp quân Tấn thì xin cố hết sức để thắng ; nếu đánh không được xin chịu tội chết.



Sở Thành vương sai người gọi Tử Văn đến mả hỏi rằng :



- Ta cho người triệu Thành Đắc Thần về, mà Thành Đắc Thần cố ý xin đánh, nhà ngươi nghĩ thế nào ?



Tử Văn nói :



- Nước Tấn đem quân cứu Tống là muốn làm bá chủ, nhưng Tấn làm

bá chủ thì nước Sở không lợi. Nay chỉ có Sở là đối địch nổi với Tấn, nếu Sở nhường Tấn thì Tấn là bá chủ. Vả Tào và Vệ xưa nay vẫn giao hiếu với ta, thấy ta nhường Tấn, thì rồi tất cũng theo Tấn. Bây giờ chúa công


- Cứ như cái mộng này thì ta đánh Sở không được, ta bị Sở hút lấy óc, chắc là điềm xấu.



Hồ Yến nghe nói, liền chúc mừng rằng :



- Đó là cái điềm rất tốt ! Chúa công tất đánh được quân Sở.



Tấn Văn công nói :



- Sao lại bảo là rất tốt ?



Hồ Yến nói :



- Chúa công nằm ngửa thì được ánh sáng mặt trời chiếu vào ; vua Sở nằm trên mình, nghĩa là phục xuống đất mà chịu tội. Óc là một vật

mềm nhũn, vua Sở hút óc chúa công, nghĩa là phải mềm nhũn mà thần phục

chúa công đó, xem thế thì tất chúa công đánh được quân Sở.



Tấn Văn công nghe nói, không nghi ngờ gì nữa. Trời vừa sáng,

quân lại vào báo rằng nước Sở cho người đến hạ chiến thư. Tấn Văn công

mở xem. Thư rằng :



- Quân Sở tôi muốn cùng với quân Tấn làm trò, xin nhà vua ở trên xe mà xem. Thành Đắc Thần nay cũng được ghé mắt một chút Hồ Yến nói :



- Chinh chiến là một việc quan hệ mà dám nói là làm trò, kẻ kia không cẩn trọng như vậy thì tài nào mà khỏi thua.



Tấn Văn công sai Loan Chi viết thư đáp lại. Thư rằng :



- Tôi còn nhớ ơn vua nước Sở, bởi vậy phải rút quân lui ba xá,

không dám cùng với nguyên soái đối địch ; nay nguyên soái muốn xem quân

hai bên, có đâu tôi lại không vâng lời. Sáng ngày mai xin ra tiếp kiến.



Sứ nước Sở về rồi, Tiên Chẩn điểm duyệt quân sĩ cả thảy hơn năm

vạn người, ấy là chưa kể đến quân Tề và quân Tần đến giúp. Tấn Văn công

trèo lên gò cao đứng xem trông thấy quân sĩ tiến thoái rất có thứ tự

bằng lòng mà khen rằng :



- Đó là theo phép của Khước Cốc ngày xưa. Như thế có thể đối địch với quân Sở được.



Nói xong, liền sai đốn cây ở trên rừng xuống để làm các thứ chiến cụ. Tiên Chẩn truyền lệnh cho các hàng tướng sĩ :



- Hồ Mao và Hồ Yến đem toán thượng quân, cùng với phó tướng nước Tần là Kiến Bính tiến vào tả đội quân Sở, giao chiến với Đấu Nghi Thân ; Loan Chi và Tư Thần đem toán hạ quân, cùng với phó tướng nước Tề là

Thôi Yến, tiến vào hữu đội quân Sở, giao chiến với Đấu Bột. Tiên Chẩn đã dặn bảo các tướng đủ các mưu kế ; còn mình thì cùng với Khước Tần và Kỳ Mãn đem toán trung quân để đối địch với Thành Đắc Thần. Tiên Chẩn lại

sai Thân Lâm Phủ và Sĩ Hội, mỗi người đem năm nghìn quân, chia làm hai

cánh để phòng khi tiếp ứng ; lại sai Quốc Quý Phủ (chánh tướng nước Tề)

và công tử Mẫu (chánh tướng nước Tấn) đem quân đi phục sẵn ở phía sau

quân Sở, để đợi khi quân Sở thua chạy thì xông vào mà chiếm cứ lấy đồn

trại. Bấy giờ Ngụy Thù đã khỏi vết thương ở ngực rồi, tình nguyện xin

làm tiên phong.



Tiên Chẩn nói :



- Tôi đã sẵn có ý định nhờ lão tướng quân một việc :



- Từ đây đi về phía nam, đến đất Không Tang, là chỗ tiếp giáp

với nước Sở, lão tướng quân nên đem quân phục sẵn ở đấy, đợi khi quân Sở thua chạy trở về thì đổ ra mà bắt.



Ngụy Thù mừng rỡ, vâng mệnh đi ngay. Bọn Triệu Thôi cùng với các quan văn vũ theo Tấn Vãn công lên đứng ở trên núi để xem trận. Tấn Văn

công lại sai Chu Chi Kiểu sửa soạn thuyền bè sẵn ở sông Nam Hà để đợi

khi lấy được các xe lương thực của nước Sở thì vận tải đem về.



Sáng sớm hôm sau, quân Tấn cùng với quân Sở đều bày trận ở dưới

chân núi Hữu Sản. Loan Chi nghe tin hữu đội nước Sở dùng quân Trần và

quân Sái làm tiên phong, thì mừng thầm mà nói :



- Khi trước nguyên soái đã mật bảo ta rằng quân Trần và quân

Sái nhút nhát mà dễ loạn ; ta đánh tan quân .Trần và quân Sái thì tự

khắc hữu đội nước Sở phải thua.



Loan Chi sai Kiến Bính ra đánh. Viên Tuyển nước Trần và công tử

An nước Sái tranh nhau lập công, xin với Đấu Bột để ra nghênh chiến.

Chưa kịp nghênh chiến thì bỗng thấy quân Tấn kéo lui, Viên Tuyển và công tử An giục quân đuổi theo. Đuổi được một quãng, nghe có pháo nổ, quân

mai phục của Tư Thần đổ ra đón đánh. Ngựa kéo xe của quân Tư Thần đều

đội lốt da hổ cả. Ngựa nước Sở trông thấy, ngỡ là hổ thật, sợ hãi lồng

chạy, xông cả vào hữu đội quân Sở, không gì có thể kìm hãm được nữa,

thành ra quân Sở bị chết hại không biết bao nhiêu mà kể.



Loan Chi liền sai quân sĩ, giả làm quân Trần, cầm cờ hiệu nước

Trần và nước Sái chạy đến phi báo với Thành Đắc Thần, nói hữu đội quân

Sở đã thắng trận rồi, nên mu mau tiến binh, để đuổi quân Tấn. Thành Đắc

Thần đứng trên xe trông thấy quân Tấn chạy toán loạn, cát bụi bay mù cả

trời, không biết đó là kế của quân Tấn, mừng mà nói rằng :



- Toán hạ quân của Tấn đã thua thật rồi ! Thành đắc Thần bèn

truyền lệnh cho tả đội tiến binh. Đấu Nghi Thân trông thấy lá cờ đại của quân Tấn bay phấp phới, liền xông lại đánh Hỗ Yến đem quân ra nghênh

chiến. Đánh được mấy hợp, bỗng thấy đằng sau quân Tấn đại loạn, Hồ Yến

vội vàng bỏ chạy ; lá cờ đại cũng thấy rút lui về phía sau. Đấu Nghi

Thân ngỡ là quân Tấn tan vỡ, vội vàng giục tướng nước Trịnh và tướng

nước Hứa, cùng nhau đuổi theo. Đuổi được một quãng, bỗng nghe tiếng

trống vang lừng, Tiên Chẩn và Khước Tần đem quân đổ ra đánh chặn ngang,

cắt đứt quân Sở ra làm hai đoạn. Hồ Mao, Hồ Yến đang chạy, cũng quay

lại, hai bên đánh thốc vào. Quân Trịnh và quân Hứa sợ hãi bỏ chạy, Đấu

Nghi Thân không sao cản lại được nữa, lại gặp tướng nước Tề là Thôi Yến

đem quân đến đánh, Đấu Nghi Thân bỏ cả khí giới, lẩn mình trong đám bộ

binh trườn vào trong núi mà trốn.



Nguyên toán hạ quân của nước Tấn giả cách thua chạy, cát bụi mù

trời, là vì Loan Chi đâ cho đốn các cây ở trên núi buộc vào sau xe mà

kéo lê đi, Hồ Mao lại sai cho dựng cột cờ đại lên xe rồi kéo mà chạy, cố làm ra vẻ loạn quân, đó đều là mưu Tiên Chẩn đã định sẵn từ trước để

lừa quân Sở. Thành Đắc Thần chưa biết là trúng kế, vẫn tưởng tả đội và

hữu đội đều thắng trận cả, lại sai con trai là Thành Đại Tâm đem quân ra tiếp chiến. Kỳ Man khi trước vâng mệnh Tiên Chẩn, chỉ giữ vững trận

thế, không chịu đem quân ra đánh, bấy giờ thấy quân Sở nổi trống ra

trận, Kỳ Man không thể nhịn được, sai người đi dò xem tướng nước Sở là

ai. Quân sĩ về báo rằng :



- Tướng nước Sở mới mười lăm tuổi.



Kỳ Man nói :



- Một đứa trẻ con như vậy còn có võ nghệ gì ! Ta quyết đem quân bắt sống.



Nói xong, tức khắc truyền nổi trống đem quân trận, cùng với

Thành Đại Tâm giao chiến, đánh nhau hơn hai mươi hợp, chưa phân được

thua. Đấu Việt Tiêu trông thấy Thành Đại Tâm đánh mãi không được, liền

đứng ở trên xe, giương cung bắn một phát tên, trúng ngay vào dải mũ Kỳ

Man. Kỳ Man giật mình kinh sợ, vội vàng lui về, nhưng e náo động đại

quân, phải vòng quanh ra phía sau trận mà trốn chạy. Đấu Việt Tiêu quát

to lên rằng :



- Viên tướng thua chạy ấy không cần đuổi làm chi, phải mau mau

đánh vào trong quân để bắt lấy nguyên soái nước Tấn là Tiên Chẩn !