Đông Chu Liệt Quốc

Chu Tương vương nhận lễ tiễu kiến xong thì lên đường trở về Lạc Dương.

Chư hầu tiễn đưa Tương vương ra đến ngoài cõi Hà Dương. Tiên Miệt lĩnh

mệnh chư hầu giải Vệ Thành công về kinh sư.



Bấy giờ Vệ Thành công có bệnh đau, Tấn Văn công sai thầy thuốc

là Y Diễn đi theo, mượn tiếng chữa bệnh cho Vệ Thành công, kỳ thực là để đánh thuốc độc cho Vệ Thành công chết đi. Lại bắt Y Diễn phải làm xong

việc, nếu không sẽ phải tội chết. Tấn Văn công lại dặn riêng Tiên Miệt

phải cùng với Y Diễn lưu ý về việc ấy. Chu Tương vương về rồi, Tấn Văn

công bảo các vua chư hầu rằng :



- Tôi phụng mệnh thiên tử, được giữ quyền chinh phạt. Nay người

nước Hứa một lòng theo Sở, không thần phục nhà Chu ; thiên tử ngự ra đất này, chư hầu đều phải đến triều kiến cả, thế mà nước Hứa ở gần đây, lại làm ra như không nghe thấy gì cả, khinh nhờn đến thế là cùng, vậy tôi

xin cùng với các vua chư hầu đến hỏi tội nước Hứa.



Các vua chư hầu đều xin vâng mệnh. Tấn Văn công cùng với tám

nước chư hầu là : Tề, Tống, Lỗ, Sái, Trần, Tần, Cử và Châu đem quân tiến sang nước Hứa. Chỉ có Trịnh Văn công nguyên có thân tình với nước Sở,

mà vì sợ uy nước Tấn, cho nên trước đây phải đến dự hội, nhưng nay thấy

Tấn Văn công đối đãi với Tào và Vệ một cách thái quá thì có ý không bằng lòng, nghĩ thầm rằng :



- Khi vua Tấn còn đi trốn, nước ta đây thất lễ với hắn, chắc hắn cũng không quên được cái thù ấy, xem như hắn đối đãi với vua Tào và vua Vệ thì biết. Chi bằng ta cứ tư thông với sở, phòng khi hoạn nạn, ta có

chỗ mà lui chân.



Quan thượng thư nước Trịnh là Thúc Thiêm thấy Trịnh Văn công trù trừ, có ý muốn phản bội nước Tấn, thì can rằng :



- Vua Tấn đã cho ta giảng hòa, đó là một điều may cho ta, chúa công chớ nên nước đôi, nếu nước đôi thi tất có tai vạ.



Trịnh Văn công không nghe, cho người phao tin rằng trong nước có bệnh dịch, rồi lấy cớ là phải về làm lễ kỳ an mà cáo tứ Tấn Văn công để về trước ; lại sai người sang báo tin với Sở rằng :



- Vua Tấn ghét nước Hứa thần phục quý quốc, sắp đem quân chư

hầu đến đánh ; nước tôi sợ uy quý quốc, không dám đem quân đi theo Các

nước, xin nói để quý quốc biết.



Người? nước Hứa nghe tin các nước đến đánh, cũng sai người cáo cấp với Sở Thành vương. Sở Thành vương nói :



- Quân ta mới thua, không nên sinh sự với Tấn vội, đợi khi nào

nước Tấn chán việc chinh chiến, bấy giờ ta sẽ cùng Tấn Giảng hòa.



Thế là Sở không đem quân cứu Hứa. Chư hầu đem quân vây chặt đất

Dĩnh Dương (kinh thành nước Hứa). Bấy giờ Tào Cung công vẫn bị giam ở

trong thành Nghi Lộc, chờ mới không thấy lệnh tha của Tấn Văn công, muốn tìm một người có tài ăn nói để sang kêu với Tấn Văn công. CÓ một viên

quan nhỏ là Hầu Nhu xin đi, và xin mang theo nhiều lễ vật quý giá: Tào

Cung công cho đi.



Hầu Nhu nghe tin các nước họp Ở nước Hứa, mới đi tắt đến đất

Dĩnh Dương, xin vào yết kiến Tấn Văn công. Lúc bấy giờ Tấn Văn công nhân khi hành quân nhọc mệt, bị bệnh cảm hàn, đêm nằm mộng thấy một con ma

đội mũ mặc áo; kêu với Tấn Văn công xin cho bữa ăn. Tấn Văn công quát to lên một tiếng thì con ma ấy lui ra. Từ đó



bệnh Tấn Văn công mỗi ngày một nặng, chỉ nằm mà không dậy được,

định triệu quan thãi bốc là Quách Yến vào để bói một quẻ. Hầu Nhu biết

vậy, mới đem một xe vàng lụa đưa cho Quách Yến, và kể hết sự tình nhờ

Quách Yến mượn lời quỷ thần mà xin hộ cho Tào. Quách Yến nhận lời, khi

vào yết kiến Tấn Văn công, bói được quẻ "thiên



trạch. Tấn Văn công hỏi :



- Quẻ này tốt xấu thếnào ?



Quách Yến nói :



- Cứ như quẻ này thì tất có những vị quỷ thần không ai cúng tế, mà đến kêu với chúa công xin tha tội cho.



Tấn Văn công nói :



- Việc cúng tế quỷ thần, ta không ngăn cấm bao giờ. Vả quỷ thần còn có tội gì mà phải xin tha ?



Quách Yến nói : .



- Cứ như tôi thiển nghĩ thì hoặc giả là nước Tào chăng ? Chúa

công đã ngỏ lời phục hưng nước Tào và nước Vệ, nay nước Vệ đã được phục

quốc rồi, mà nước Tào chưa được phục quốc, vậy nên nên tổ nước Tào báo

mộng mà kêu với chúa công đấy.



Tấn Văn công nghe nói, bỗng thấy trong người khoan khoái bệnh

nhẹ đi đến nửa. bèn sai người đi Ngũ Lộc truyền lệnh cho TÀo Cung công

được trở về nước Tào, và những ruộng đất của nước TÀo đã đem cho nước

Tống, đều trả lại cả. Tào Cung công mừng rỡ khôn xiết. lập tức đến thẳng đất Dĩnh Dương để tạ ơn Tấn Văn công, rồi cùng với các nước chư hầu vây nước Hứa. Tấn Văn công dần dần khỏi bệnh.



Hứa Hi công thấy nước Sở không đem quân đến cứu, mới mở cửa

thánh xin hàng. Tấn Văn công cùng các vua chư hầu đều rút quân về nước.



Trong khi từ biệt, Tần Mục công ước với Tấn Văn công rằng :



- Ngày sau có việc chiến tranh gì thì Tấn Tần hai nước phải giúp đỡ lẫn nhau.



Tấn Văn công về đến nửa đường, nghe tin Trịnh Văn công sai sứ tư thông với Sở tức thì nồi giận, toan đem quân đi đánh. Triệu Thôi can

rằng :



- Chúa công nhọc mệt mới khỏi, vả quân các nước chư hầu đều rút về cả, chi bằng ta hãy nghỉ yên trong một năm, rồi sẽ liệu kế đánh

Trịnh sau.



Tấn Vân công truyền rút quân về.



Chu Tương vương về đến kinh sư, truyền cho quan thái tuế nghị

tội Vệ Thành công, rồi giam vào tù thất. Chu Tương vương muốn bảo toàn

cho Vệ Thành công, chỉ vì sợ trái ý Tấn Văn công, mới phải giam lại một

chỗ, nhưng kỳ thực thì vẫn có lòng khoản đãi. Ninh Du lúc nào cũng theo
vậy tôi nói với vua Tần sao được ?



Trịnh Văn công nói :



- Để cho nhà ngươi già mà không được dùng, ấy là cái lỗi của ta đó ? Nay ta phong cho nhà ngươi làm chức á khanh. nhà ngươi cố đi giúp

ta.



Dật Chi HỒ đứng bên cạnh, lại nói thêm vào rằng :



- Đại trượng phu già mà không đắc dụng, chẳng qua cũng là số

mệnh. Nay chúa công đã biết đến tiên sinh mà dùng, tiên sinh cbớ lên từ

chối.



Chúc Vũ mới nhận lời. Bấy giờ quân Tần và quân Tấn vây trịnh gấp lắm ; đêm hôm ấy, Chúc Vũ sai kẻ tráng sĩ dòng dây trên thành xuống cửa đông, rồi đi thẳng đến dinh quân Tần. Quân Tần



không cho vào. Chúc Vũ đứng ngoài cửa dinh khóc rầm lên. Quân Tần bắt đem vào nộp Tần Mục công. Tần Mục công hỏi :



- Nhà ngươi là người ở đâu ?



Chúc Vũ nói : .



- Lão thần là quan đại phu nước Trịnh, tên gọi Chúc Vũ.



Tần Mục công nói :



-Vì việc gì mà nhà ngươi khóc?



Chúc Vũ nói :



- Tôi khóc là vì nước Trịnh sắp mất. .



Tần Mục công nói : .



Nước Trịnh sắp mất, sao nhà ngươi lại đến khóc ở cửa dinh ta ?



Chúc Vũ nói : .



Lão thần khóc nước Trịnh, và khóc Cả nước Tần nhân thể . Nước Trịnh mất chẳng đáng tiếc, chỉ đáng tiếc cho nước Tần !



Tần Mục công nổi giận mà mắng rằng :



- Nước ta có điều gì đáng tiếc ? Nhà ngươi nói không hợp lý thì ta chém đầu đó.



Chúc Vũ nét mặt không sợ hãi gì cả, ung dung đáp rằng :



- Tần Tấn hợp sức mà đánh Trịnh thì Trịnh tất phải mất, không

đợi nói nữa ! Trịnh mất mà có ích được cho Tần, thì kẻ hạ thần côn dám

nói gì, nhưng chẳng những không ích mà lại còn có hại thì sao nhà vua

lại chịu nhọc quân tốn của, để giúp việc cho người khác nhưvậy?



Tần Mục công nói :



- Chẳng những không ích mà lại có hại là nghĩa thế nào ?



Chúc Vũ nói :



- Nước Trịnh ở phía đông nước Tấn, nước Tần ở phía tây nước

Tấn, đông tây cách nhau, kể hàng nghìn dặm. Nước Tần có thể vượt qua

nước Tấn, nước Chu mà chiếm được nước Trịnh hay không ? Nước Trịnh mất

thì địa giới nước Trịnh thuộc về nước Tấn, chứ nước Tần có được gì ? Tần Tấn giáp giới với nhau, thế lực vẫn ngang nhau, nếu nước Tấn mỗi ngày

một cường thịnh thì nước Tần tất mỗi ngày một suy yếu Mở đất cho người

ta mà làm cho nước mình suy yếu đi, tôi thiết tưởng bậc trí giả có đâu

lại làm như thế ! Vả Tấn Huệ công ngày xưa hẹn biếu nhà vua năm thành,

khi đã về nước rồi thì lại bội ước, điều đó nhà vua cũng đã biết ; nhà

vua làm ơn cho Tấn đã mấy đời, mà có thấy Tấn giả ơn chút nào không ?

Vua Tấn từ khi về nước,



luyện binh tuyển tướng, chỉ chăm về việc đi chiếm đất nước

ngoài, ngày nay mở đất ở phía đông, đã làm mất nước Trịnh rồi, ngày khác muốn mở đất ở phía tây thì cái tai vạ ấy tất phải đến nước Tần chịu.



Chúa công lại không rõ việc nước Ngu và nước Quắc ngày xưa hay

sao ? Nước Tấn mượn đường nước Ngu để diệt nước Quắc khi đã diệt được

Quắc rồi thì lại quay về mà đánh Ngu. Vua Ngu dại dột mà giúp Tấn, đến

nỗi mất nước, điều ấy không có gì là đáng tin cậy, mà nước Tấn lập kế để dáng chúa công, thì cái kế ấy lại khó mà lường được ? Chúa công là bậc

trí giả mà mắc mưu Tấn như thế, cho nên tôi bảo là không những vô ích mà còn có hại, và sở dĩ tôi khóc ở đây cũng là vì thế



Tần Mục công lắng nghe hồi lâu, đổi hẳn sắc mặt, chốc chốc lại gật đầu rồi nói rằng :



- đại phu nói phải lắm!



Bách Lý Hề nói với Tần Mục công rằng :



- Chúc Vũ là một biện sĩ, chỉ muốn cho ta bất hòa với Tấn . đó thôi chúa công chớ nên nghe



Chúc Vũ nói :



- Nếu chúa công giải vây cho nước tôi thì nước tôi xin lập điều ước, bỏ Sở để hàng Tần ; khi nào nước Tần có việc ở phía đông thì nước

tôi xin cung cấp vật dụng như là một phủ ngoài của nước Tần vậy



Tần Mục công bằng lòng lắm, liền cùng với Chúc Vũ lập điều ước

lại sai Kỷ Tử, Phùng Tôn và Dương Tôn ba tướng đóng quân lại, để giữ hộ

cho nước Trịnh, rồi không cáo từ với vua Tấn mà bí mật rút quân về. CÓ

quân thám tử báo tin cho Tấn Văn công. Tấn Văn công nổi giận. HỒ Yến ở

bên cạnh, nói với Tấn Văn công, xin đem quân đuổi theo để đánh quân Tần.