Đông Chu Liệt Quốc

Tấn Cảnh công bị con ma đánh, hộc máu tươi ra đằng miệng, ngã lăn xuống

đất . Nội thị vực vào trong phòng, giờ lâu mới dần dần tỉnh lại . Các

quan đều không được vui mà tan về cả . Cảnh công ốm nặng không dậy được . Nội thị tâu rằng ở đất Tang môn có người thầy cúng cao tay lắm, ban

ngày trông thấy ma quỷ được, xin cho đi triệu đến . Tấn Cảnh công cho đi triệu . Thầy cúng đất Tang Môn mới vào cửa phòng, đã nói ngay là có ma

quỷ . Cảnh công hỏi hình dáng ma quỷ ấy thế nào . Thầy cúng nói:



- Đầu bù tóc xoã, mình cao hơn trượng, thường hay lấy tay đánh vào ngực, trông rất hung tợn!



Cảnh công nói:



- Thầy cúng nói chính hợp với măt ta trông thấy . Con ma ấy bảo là ta giết oan con cháu nó, không biết nó là ai ?



Thầy cúng nói:



- Tất là người công thần đời trước mà nay con cháu bị chết oan!



Cảnh công ngạc nhiên nói rằng:



- Ý chừng người ấy là tổ họ Triệu!



Đồ Ngạn Giả đứng bên cạnh, liền tâu với Cảnh công rằng:



- Thầy cúng này nguyên là môn khách họ Triệu, nên mượn chuyện này để nói gỡ cho họ Triệu, chúa công chớ nên nghe .



Cảnh công nín lặng . Được một lúc lại hỏi thầy cúng rằng:



- Con ma ấy có thể cúng được không ?



Thầy cúng nói:



- Con ma ấy đang có lòng căm tức, dẫu cúng cũng vô ích .



Cảnh công nói:



- Vậy thì cái hạn lớn của ta thế nào ?



Thầy cúng nói:



- Tôi xin liều chết mà nói thẳng rằng cứ như bệnh tình của chúa công thì e không kịp nếm lúa mạch mới .



Đồ Ngạn Giả bảo thầy cúng rằng:



- Chỉ trog một tháng nữa thì lúa mạch chín . Chúa công dẫu có

bệnh, nhưng tinh thần còn tráng kiện, đã đến nỗi nào! Nếu chúa công được nếm lúa mạch mới thì ta chém đầu nhà ngươi!



Đồ Ngạn Giả nói xong, liền đuổi thầy cúng ra . Sau đó bệnh Tấn

Cảnh mỗi ngày một nặng thêm . Y sinh nước Tấn vào xem, không biết là

chứng bệnh gì, không dám cho thuốc . Quan đại phu là Nguỵ Tướng (con

Ngụy Kỳ) nói với mọi nguời rằng:



- Ta nghe nói nước Tần có hai người danh y là Cao Hoà và Cao

Hoãn, được Biển Thước truyền nghề cho, chữa bệnh tài lắm, hiện đang làm

chức thái y ở nước Tần . Nay muốn chữa bệnh cho chúa công thì tấ phải

mời người ấy mới được .



Mọi người đều nói:



- Tần là một nước cừu địch với ta, khi nào lại chịu cho thầy thuốc sang chữa bệnh cho chúa công ta!



Nguỵ Tướng nói:



- Có tai nạn gì thì giúp đỡ lẫn nhau, ấy là việc hay của nước

láng giềng! Tôi dẫu hèn mọn, cũng xin đem ba tấc lưỡi mà báo được nước

Tần phải cho danh y sang cứu chữa cho chúa công .



Mọi người đều nói:



- Nếu được như vậy thì cả triều đều cám ơn ông lắm .



Ngụy Tướng tức khắc thẳng đường đi sang nước Tần . Tần Hoàn công hỏi đến có việc gì .



Ngụy Tướng tâu rằng:



- Chúa công tôi chẳng may bị bệnh, nghe nói quý quốc có hai danh y là Cao Hoà và Cao Hoãn, có tài khởi tử hồi sinh, vậy tôi sang mời, để về chữa bệnh cho chúa công tôi .



Tần Hoàn công nói:



- Nước Tấn đã nhiều lần vô lý đánh nhau với quân ta; nước ta dẫu có danh y, khi nào lại chịu chữa bệnh cho vua Tấn!



Nguỵ Tướng nghiêm nét mặt đáp rằng:



- Nhà vua nghĩ thế là sai lắm! Quý quốc cùng tôi là láng giềng,

bởi vậy vua Hiến công tôi ngày xưa cùng vua Mục công ở bên quý quốc đã

kết thân với nhau, để định đời đời cùng nhau giao hiếu, thế mà vua Mục

công lúc trước dẫu có giúp vua Huệ công tôi về nước, lại gây việc tranh

chíên ở đất Hàn Nguyên; lúc sau dẫu có giúp vua Văn công về nước, lại

bội lời thề ước ở sông Dĩ Thuỷ, có phải là những sự thù oán đều tự quý

quốc ra cả đó không ? Khi vua Văn công tôi tạ thế đi rồi, Tần Mục công

lại quá nghe lời Mạnh Minh, khinh vua Tương công tôi hãy còn trẻ tuổi,

đem quân qua núi Hào Sơn, đánh lén nước phụ thuộc của nước tôi, để đến

nỗi thua quân; nước tôi bắt được ba quan nguyên sóai mà đều tha cho về,

rồi sau qúy quốc lại trái lời thề, đem quân sang đi đánh Sùng mà quý

quốc lại đem quân cùng với nước tôi giao chiến; đến chúa công tôi bây

giờ, sang hỏi tội nước Tề thì nhà vua lại sai Đỗ Hồi đem quân cứu Tề .

Lúc thua không chừa, lúc được không thôi; những mối thù oán, đều là tại

qúy quốc cả ! Nhà vua thử nghĩ xem như thế là nước tôi xâm phạm quý

quốc, hay là quý quốc xâm phạm nuớc tôi ? Nay chúa công tôi có bệnh,

muốn cầu danh y của quý quốc, các quan triều thần nước tôi đều nói: "Tần là một nước cừu địch với ta, khi nào chịu cho" ! Tôi cãi rằng: "Không

phải! Vua Tần đã làm nhiều việc trái lẽ, chắc đâu không biết hối, chúyến này, tôi sẽ nhân việc cầu danh y mà nối lại cái tình hoà hảo của đấng

tiên quân ta thuở xưa". Nay nhà vua không cho thì lời nói của các quan

triều thần nước tôi là trúng lắm rồi . Thế là cái đạo láng giềng nên

phải giúp nhau mà nhà vua không giúp; cái đạo làm thầy thuốc là phải cứu sống người mà nhà vua ngăn thầy thuốc đi cứu sống người, tôi dám chê

nhà vua lắm!



Tần Hoàn công thấy Nguỵ Tướng lời lẽ khảng khái, bày tỏ rành mạch thì bất giác sinh lòng kính trọng mới bảo Nguỵ Tướng rằng:



- Nhà ngươi trách ta như thế là phải, ta xin vâng lời .



Nói đoạn truyền cho thái y là Cao Hoãn sang ngay nước Tấn . Ngụy Tướng tạ ơn, rồi cùng với Cao Hoãn ngay đêm ấy rời khỏi Ung Chân mà

tiến thẳng về Tân Giáng . Tấn Cảnh công ốm nặng, ngày đêm mong đợi thầy

thuốc nước Tần, bỗng nằm mộng thấy hai đứa bé con ở trong lỗ mũi chui ra . Một đứa nói: "Cao Hoãn nước Tần là danh y đời bây giờ, nếu hắn đến

chữa thuốc thì chúng ta tất bị hại, biết làm thế nào mà tránh được ?"

Đứa kia nói: "Chúng ta tránh vào phía trên mạng mỡ, phía dưới quả tim

thì hắn làm gì ta nổi!"



Được một lúc thì Tấn Cảnh công kêu đau bụng rầm rĩ cả lên, không thể chịu được . Nguỵ Tướng đưa Cao Hoãn vào . Cao Hoãn xem mạch xong,

nói với Tấn Cảnh công rằng:



- Bệnh này không thể nào mà chữa được nữa!



Tấn Cảnh công hỏi:



- Tại sao ?



Cao Hoãn nói:



- Bệnh này ở phía trên mạng mỡ, phía dưới quả tim, dẫu đốt cũng

không thấu được, dẫu châm cũng không tới được, còn chữa làm sao, chẳng

qua cũng là mệnh trời!



Tấn Cảnh công khen rằng:



- Nhà ngươi thật là danh y! Lời nói hợp với trong mộng của ta lắm!



Nói xong truyền đem lễ vật tiễn đưa Cao Hoãn trở về nước Tần .

Bấy giờ có một người tiểu nội thị tên gọi Giang Trung, hầu hạ mỏi mệt

quá, đang giữa ban ngày, bỗng chợp mắt ngủ đi, thấy mình công Tấn Cảnh

công bay lên trên trời; khi tỉnh dậy, nói chuyện với những người xung

quanh, lại vừa gặp Đồ Ngạn Giả vào cung thăm bệnh, nghe được cái mộng ấy liền nói với Cảnh công rằng:


- Dưỡng thúc thật là một tay tuyệt vời, ta không thể theo kịp!



Các tướng nói:



- Nay Tấn, Sở hai nước sắp giao chiến với nhau, chính là lúc cần dùng tài bắn, hai vị tướng quân có tài như vậy, ta nên tâu lên đại

vương biết .



Các tướng bèn sai quân sĩ khiêng mấy lần áo giáp ấy đến trước

mặt Sở Cung vương . Dưỡng Do Cơ và Phan Đảng cũng cùng đến cả . Các

tướng đem những việc hai người bắn thi với nhau thuật lại cho Sở Cung

vương nghe, và tâu với Sở Cung vương rằng:



- Nước ta có người bắn giỏi như thế thì dẫu trăm vạn quân Tấn cũng chẳng làm gì nổi ?



Sở Cung vương nổi giận mà mắng rằng:



- Làm tướng đánh giặc, cần phải dùng mưu kế, chứ sao lại cầu may ở một mũi tên! nhà ngươi tự phụ như thế thì tất có ngày lại chết về

nghề!



Sở Cung vương liền thu lấy cái tên của Dưỡng Do Cơ, không cho bắn nữa . Dưỡng Do Cơ hổ thẹn lui ra .



Đầu trống canh năm hôm sau, Tấn Lệ công và Sở Cung vương cùng

truyền cho quân sĩ nổi hiệu trống đem quân ra trận . Trịnh Thành công

cũng đem quân đến tiếp ứng cho quân Sở . Tấn Lệ công đem quân ra, tiến

thẳng đến trận địa quân Sở, chẳng ngờ có một chỗ bùn lầy, xe Tấn Lệ công sụt bánh, ngựa không thể nào kéo lên nổi . Con Sở Cung vương là Hùng

Phiệt tuổi trẻ hăng hái trông thấy Tấn Lệ công sa lầy, liền thúc quân

đến đánh . Tướng nước Tần là Loan Hàm vội vàng ở trên xe nhảy xuống,

đứng giữa bùn lấy hết sức bình sinh, hai tay nâng hai bánh xe lên, bấy

giờ ngựa mới ra khỏi được . Khi Hùng Phiệt đem quân đến nơi thì vừa gặp

có toán quân của Loan Thư đến . Loan Thư quát to lên rằng:



- Tiểu tướng không đựơc vô lễ!



Hùng Phiệt trông thấy trên lá cờ để bốn chữ: "Trung quân nguyên

soái", biết là đại binh, giật mình khinh sợ, vội vàng bỏ chạy . Loan Thư đuổi theo, bắt sống được Hùng Phiệt . Quân Sở thấy Hùng Phiệt bị bắt,

đều đổ xô lại cứu, nhưng vừa lúc ấy thì Sĩ Nhiếp và Khước Chí cũng đem

quân đến, quân Sở sợ có mai phục, lại phải thu quân trở về . Quân Tấn

cũng không đuổi theo quan Sở nữa . Loan Thư giải Hùng Phiệt về nộp Tấn

Lệ công . Tấn Lệ công toan chém . Miêu Bí Hoàng nói với Tấn Lệ công

rằng:



- Vua Sở nghe tin con bị bắt, ngày mai tất nhiên đem quân đến

đánh, ta nên bỏ Hùng Phiệt vào tù xa, đem ra trước trận mà dụ vua Sở .



Tấn Lệ công khen phải . Sáng hôm sau, Loan Thư truyền mở cửa

dinh để sửa soạn khai chiến với quân Sở . Quan đại tướng là Nguỵ Kỳ báo

Loan Thư rằng:



- Đêm qua tôi nằm mộng thấy tôi giương cung bắn trúng vừng

trăng, một dải hào quang ở trong mặt trăng toé thẳng xuống đất, tôi vội

vàng lùi lại, chẳng ngờ trượt chân sa xuống chỗ bùn lầy, rồi giật mình

tỉnh dậy, không biết đó là điềm gì ?



Loan Thư đóan rằng:



- Cùng họ với nhà Chu ta là mặt trời thi khác họ tất là mặt

trăng, bắn trúng mặt trăng, tất là bắn trúng vua Sở; nhưng lùi lại mà sa vào bùn lầy thì không phải là điềm lành, tướng quân nên cẩn thận mới

được!



Nguỵ Kỳ nói:



- Nếu phá vỡ quan Sở thì tôi dẫu chết, cũng được thoả lòng!



Loan Thư liền cho Ngụy Kỳ đem quân ra trận, gặp tướng nước Sở là Doãn Tương ra nghênh chiến . Hai người đánh nhau mới được mấy hợp thì

quân Tấn đem tù xa chở Hùng Phiệt ra . Sở Cung vương trông thấy, hầm hầm nổi giận, tức khắc giục ngựa tiến vào, định cướp lấy Hùng Phiệt đem về . Ngụy Kỳ trông thấy Sở Cung vương, thì không giao chiến với Doãn Tương

nữa, mà quay lại đuổi theo Sở Cung vương, bắn một phát trúng ngay vào

mắt bên tả . Sở Cung vương vội vàng bỏ chạy, cố nghiến răng mà rút cái

tên ra, cầm ném xuống đất, con ngươi xóc ở đầu mũi tên . Có một đứa tiểu tốt nhặt lấy dâng lên Sở Cung vương và nói rằng:



- Đây là mắt rồng, đại vương không nên bỏ!



Sở Cung vương cầm lấy mà bỏ vào trong túi tên . Quân Tấn thấy

Ngụy Kỳ thắng trận, đều cùng nhau tiến binh . Nguyên soái nước Sở là

công tử Trắc cố sức chống cự, mới cứu thoát được Sở Cung vương . Khước

Chí (tướng nước Tấn) đem quân vây Trịnh Thành công, người dong xe của

Trịnh Thành công đem lá cờ đại tỉnh giấu vào trong túi cung . Trịnh

Thành công mới chạy thoát được . Bấy giờ Sở Cung vương giận lắm, truyền

gọi thần tiễn tướng quân là Dưỡn Do Cơ đến để cứu giá . Dưỡng Do Cơ vâng lệnh chạy đến, nhưng trong mình chẳng có một cái tên nào cả . Sở Cung

vương rút hai cái tên đưa cho Dưỡng Do Cơ và bảo rằng:



- Người bắn ta vừa rồi là người râu xồm, mặc áo bào màu lục,

tướng quân báo thù cho ta . Tướng quân đã là người bắn giỏi, tưởng cũng

không cần phải dùng đến nhiều tên .



Dưỡng Do Cơ lĩnh lấy hai cái tên ấy, rồi tức khắc tiến sang quân Tấn, gặp một người râm xồm, mặc áo bào lục, tức là Ngụy Kỳ . Dưỡng Do

Cơ quát to lên mà mắng Ngụy Kỳ rằng:



- Đứa thất phu kia! sao mày dám bắn đại vương ta!



Ngụy Kỳ vừa toan trả lời thì Dưỡng Do Cơ bắn một phát tên trúng

ngay vào cổ . Nguỵ Kỳ ngã phục xuống mà chết ngay . Loan Thư tức khắc

đem quân đến, cướp lại được thi thể Ngụy Kỳ đưa về . Dưỡng Do Cơ còn

thừa một cái tên, đem về nộp Sở Cung vương và tâu rằng:



- Tôi nhờ uy linh của đại vương, đã bắn chết được viên tướng râu xồm mặc áo bào màu lục rồi .



Sở Cung vương mừng lắm, liền cởi ngay áo cẩm bào ban cho Dưỡng

Do Cơ, lại ban cho một trăn cái tên bằng ngà . Bấy giờ quân Sở đều gọi

Dưỡng Do Cơ là Dưỡng Nhất Tiễn, nghĩa là chỉ bắn một phát tên thứ nhất

đã trúng được ngay, không phải bắn đến phát thứ hai . Bấy giờ quân Tấn

đuổi theo quân Sở gấp lắm . Dưỡng Do Cơ đứng chắn ngang đường giương

cung ra bắn . Quân Tấn không dám đến gần . Tướng nước Sở là công tử Anh

Tề và công tử Nhâm Phu nghe tin Sở Cung vương bị thương, đều đem quân

đến tiếp ứng, lại hỗn chiến một chập nữa, rồi quân Tấn mới chịu lui về . Loan Hàm trông thấy hiệu cờ lệnh doãn, biết là toán quân của công tử

Anh Tề, mới nói với Tấn Lệ công rằng:



- Khi trước tôi sang sứ nước Sở, quan lệnh doãn nước Sở là công

tử Anh Tề có hỏi tôi về việc dùng binh của nước Tấn ta, tôi đáp rằng

nghiêm chỉnh và nhàn hạ . Nay hai bên hỗn chiến, chưa thấy cái gì là

nghiêm chỉnh; hai bên tháo lui, chưa thấy cái gì là nhàm hạ, tôi xin sai người đem rượu sang dâng công tử Anh Tề, để theo được như lời ngày

trước .



Tấn Lệ công khen phải . Loan Hàm sai một người mang hũ rượu sang công tử Anh Tề mà nói với công tử Anh Tề rằng:



- Chúa công tôi thiếu người, Loan Hàm đang phải cầm giáo hộ vệ ở trên xe, vì vậy Loan Hàm không thể đến đây mà khao quân quý quốc được,

có sai tôi thay mặt đem dâng hũ rượu này .



Công tử Anh Tề nhớ đến câu nói về sự nghiêm chỉnh và nhà hạ khi trước, mới khen rằng:



- Tiểu tướng quân thật là nhớ việc lắm!



Nói xong, liền nhận hũ rượu ấy, rót một chén uống mà bảo sứ giả rằng:



- Ngày mai ta sẽ ra trước trận để tạ lại .



Sứ giả nước Tấn về thuật lại cho Loan Hàm nghe . Loan Hàm nói:



- Vua nước Sở bị mũi tên như thế, mà quân Sở còn chưa chịu lui thì biết làm thế nào ?



Miêu Bí Hoàng nói:



- Ta cứ sửa soạn sẵn để sáng sớm mai quyết một trận thắng phụ, chứ có sợ gì quân Sở .



Bấy giờ Khước Thù cùng Loan Áp đi mượn quân nước Lỗ và Vệ đã trở về, nói là hai nước hiện đã cất quân sang gần đến nơi, chỉ còn cách đây độ 20 dặm . Thám tử báo tin cho Sở Cung vương biết . Sở Cung vương kinh sợ mà nói rằng:



- Quân Tấn đã nhiều mà nay lại có quân Lỗ và quân Vệ đến giúp, biết làm thế nào ?



Sở Cung vương tức khắc sai người đi triệu quan trung quân nguyên soái đến để thương nghị.