Đông Chu Liệt Quốc

Con trưởng vua Linh vương nhà Chu tên là Tấn, tên tự là Tử Kiều, vốn

người thông minh trời phú, hay thổi ống sinh, theo tiếng chim phượng

hoàng . Chu Linh vương lập làm thái tử . Năm mười bảy tuổi, đi chơi sông Y và sông Lạc, lúc về ốm chết . Linh vương thương xót vô cùng . Có

người báo rằng:



- Chúng tôi trông thấy thái tử cưỡi con hạc trắng, đang thổi ống sinh, lại nhắn bảo cư dân nói lại với thiên tử rằng thái tử the Phù

Khâu (một vị tiên) đi chơi Tung Sơn, vui vẻ lắm, thiên tử chớ nên thương nhớ .



Chu Linh vương sai đào mộ lên xem thì chỉ thấy có áo quan không, mới biết là đã lên tiên rồi . Mấy năm sau, Linh vương nằm một thấy thái tử Tấn cưỡi hạc đến đón; khi tỉnh dậy, còn nghe văng vẳng có tiếng sinh ở ngoài cửa . Linh vương nói:



- Con ta đã đến đón thi ta nên đi!



Bèn truyền ngôi cho con thứ là Quí, rồi không bệnh mà chế . Qúi

lên nối ngôi, tức là Chu Cảnh vương . Năm ấy, Sở Khang vương cũng chết . Quan lệnh doãn là Khuất Kiến liền lập người em cùng mẹ với Sở Khang

vương lên làm vua . Chưa được bao lâu Khuất Kiến cũng chết . Công tử Vi

thay làm lệnh doãn .



Lại nói chuyện quan tướng quốc nước Tề là Khánh Phong từ khi

chuyên giữ quyền chính, càng sinh ra hoang dâm vô độ . Một hôm, uống

rượu ở nhà Lư Bồ Miết . Lư Bồ Miết sai vợ ra mời rượu . Khánh Phong

trông thấy làm vừa ý, liền cùng với vợ Lư Bồ Miết tư thông, rồi gia cả

quyền chính cho con là Khánh Xá, đem vợ cùng nàng hầu và của cải sang ở

nhà Lư Bồ Miết . Khánh Phong tư thông với vợ Lư Bồ Miết . Lư Bồ Miết

cũng cùng với vợ và nàng hầu của Khánh Phong tư thông, hai bên không

kiêng kỵ gì nữa, nhiều khi họp nhau uống rượu đùa bỡn, khi đã say thì

chung chạ lăng nhăng, các người xung quanh ai cũng phải bưng miệng mà

cười . Lư Bồ Miết nói với Khánh Phong xin triệu nguời anh là Lư Bồ Quí ở nước Lỗ về, Khánh Phong thuận cho . Khi Lư Bồ Quí về đến nước Tề, Khánh Phong để cho theo hầu người con là Khánh Xá . Khánh Xá sức khoẻ hơn

người, thấy Lư Bồ Quí cũng có sức khoẻ và lại khéo nói, nên có lòng yêu, bèn gả con gái là Khánh Khương cho Lư Bồ Quí . Lư Bồ Quí chỉ dốc một

lòng báo thù cho Tề Trang công, nhưng không biết ai là người cùng lòng,

mới nhân khi theo Khánh Xá đi săn, hết sức khen tài vũ dũng của Vương Hà . Khánh Xá hỏi:



- Vương Hà bây giờ ở đâu ?



Lư Bồ Quí nói:



- Hiện đang ở nước Cử .



Khánh Xá sai nguời đi triệu Vương Hà về, Vương Hà về nước, Khánh Xá cũng có lòng yêu . Từ khi Thôi Trữ và Khánh Phong nổi loạn, hai

người sợ bị ám sát, nên đi đâu cũng có quân sĩ cầm giáo hộ vệ, sau thành ra lệ quen . Khánh Xá tin yêu Lư Bồ Qúi và Vương Hà, mới dùng hai người ấy cầm giáo theo hầu ở bên cạnh .



Theo lễ cũ, nhà công dọn bữa ăn cho các quan khanh và đại phu

thì mỗi ngày dùng hai con gà . Bấy giờ Tề Cảnh công hay ăn chân gà, một

bữa hết mấy chục con; các quan đại phu cũng đều bắt chước, thành ra gà

là một món ăn quí, giá mua vọt lên, nhà bếp chi tiêu không đủ, phải sang nói với Khánh Xá để xin thêm .



Lư Bồ Quí muốn tỏ điều ác của Khánh Xá, mới xui Khánh Xá không cho, bảo rằng:



- Đồ ngự thiện (món ăn của vua) tuỳ ý mà làm, cứ gì phải gà!



Vì vậy nhà bếp lấy thịt vịt thế vào . Lũ nhà bếp lại tưởng thịt

vịt không phải là đồ ngự thiện nên đã ăn vụng đi cả . Ngày hôm ấy, quan

đại phu là Cao Mại (tên tự là Tử Vĩ) và Loan Táo (tên tự là Tử Nhã) ngồi hầu cơm . Tề Cảnh công trông thấy mâm cơm không có món chân gà, chỉ có

xương vịt mà thôi bèn nổi giận nói rằng:



- Họ Khánh cầm quyền chính mà dám bớt ngự thiện, khinh ta đến thế là cùng!



Nói xong liền bỏ ăn mà đi ra . Cao Mại toan đến trách Khánh

Phong . Loan Táo can ngăn mãi, Cao Mại mới thôi . Sau có người nói

chuyện với Khánh Phong . Khánh Phong bảo Lư Bồ Miết rằng:



- Cao Mại và Loan Táo có ý giận ta, biết làm thế nào ?



Lư Bồ Miết nói:



- Giết thì giết đi, can chi mà sợ!



Lư Bồ Miết đem chuyện nói với anh là Lư Bồ Quí . Lư Bồ Quí bàn mưu với Vương Hà rằng:



- Cao Mại và Loan Táo đang giận nhau với họ Khánh, ta có thể nhờ sức được .



Đêm hôm ấy, Vương Hà đến yết kiến Cao Mại, nói với Cao Mại rằng:



- Họ Khánh đang muốn trị họ Cao và họ Loan .



Cao Mại nổi giận nói:



- Khánh Phong ngày xưa đồng mưu với Thôi Trữ để giết Trang công, nay họ Thôi đã diệt rồi, chỉ còn có họ Khánh, ta nên báo thù cho tiên

quân .



Vương Hà nói:



- Tôi vẫn có chí ấy! quan đại phu mưu việc ngoài, tôi mưu việc trong, làm gì mà không nổi!



Cao Mại liền đi bàn mưu với Loan Táo định thừa cơ khởi sự . Bọn

Trần Vô Vũ, Bão Quốc (cháu Bão Thúc Nha) và Án Anh đều biết cả, nhưng ai cũng ghét họ Khánh chuyên quyền, không ai chịu nói . Lư Bồ Quí và Vương Hà bói việc đánh họ Khánh, trong quẻ có câu rằng:



- "Con hổ dời huyệt con bưu thấy huyết".



Lư Bồ Quí đem đến hỏi Khánh Xá rằng:



- Có người muốn đánh kẻ thù, bói được quẻ này không biết tốt hay xấu ?



Khánh Xá nói:



- Đánh được! Hổ cùng bưu là cha con, đã phải dời huyệt và thấy huyết, còn gì mà không đánh được! chẳng hay kẻ thù là ai ?



Lư Bồ Quí nói:



- Một người trong đám hương lý .



Khánh Xá không nghi hoặc gì cả . Tháng tám năm ấy Khánh Phong

đem Khánh Tự và Khánh Di đi săn bắn ở Đổng Lai; lại cho Trần Vô Vũ đi

theo . Trần Vô Vũ từ biệt cha là Trần Tu Vô . Trần Tu Vô bảo rằng:



- Họ Khánh nguy đến nơi! ta e rằng nếu con cùng đi thì sẽ mắc nạn, sao không từ chối đi ?



Trần Vô Vũ nói:



- Nếu từ chối thì hắn sinh nghi, vậy nên con không dám từ chối . Để khi con đã đi rồi, thân phụ sẽ lấy cớ khác mà triệu con về .



Nói xong, liền đi thao Khánh Phong . Khi Khánh Phong đã ra đi, Lư Bồ Quí mừng lắm, nói:



- Trong quẻ bói có câu "con hổ dời huyệt" thật là nghiệm lắm!



Lư Bồ Qúi định chờ khi Khánh Xá ra tế thu thì khởi sự . Trần Tu

Vô biết tin, sợ con là Trần Vô Vũ mắc nạn với Khánh Phong, liền nói dối

là vợ mình ốm, sai người đi triệu Trần Vô Vũ về . Trần Vô Vũ nhờ Khánh

Phong bói hộ một quẻ, nhưng trong lòng khấn thầm xin bói sự lành dữ của

họ Khánh .



Khánh Phong bói xong, đoán rằng:



- Quẻ này là quẻ diệt thân . Bệnh của lão phu nhân chưa khỏi được .



Trần Vô Vũ nước mắt chảy xuống ròng ròng . Khánh Phong thương

lắm, liền cho về . Khánh Tự, trông thấy Trần Vô Vũ lên xe, hỏi rằng:



- Nhà ngươi đi đâu ?



Trần Vô Vũ nói:


- "Các con vua Cung vương tôi thì có công tử Vi nhiều tuôi hơn cả".



Bấy giờ công tử Vi lên làm vua, đổi tên là Hùng Kiền, tức là Sở

Linh vương . Sở Linh vương cho Viễn Bãi làm lệnh doãn, Trịnh Đan làm hữu doãn, Ngũ Cử làm tả doãn, Đấu Thành Nhiên làm giao doãn . Quan thái tể

là Bá Châu Lê, bấy giờ đang có việc công ở đất Giáp . Sở Linh vương sợ

Bá Châu Lê không phục, sai người đi giết chết, rồi cho Viễn Khải Cương

làm quan thái tể . Lại lập trưởng tử là Hùng Lộc lên làm thế tử . Sở

Linh vương từ khi đắc chí lại càng kiêu căng, ngang ngược, muốn làm bá

chủ ở trung nguyên, sai Ngũ Cử sang nước Tấn đòi họp chư hầu; lại nghĩ

con gái họ Phong hèn hạ, không đáng làm phu nhân, mới sai người sang cầu hôn ở nước Tấn, Tấn Bình công thấy Triệu Vũ mới mất, sợ thế nước Sở,

không dám trái ý, điều gì cũng nghe cả . Năm ấy Trịnh Giản công và Hứa

Điệu công sang nước Sở . Sở Linh vương lưu lại để đợi tin báo của Ngũ

Cửu . Khi Ngũ Cửu về Sở, nói vua Tấn thuận cả hai việc . Sở Linh vương

bằng lòng, sai sứ ước với chư hầu đến tháng ba năm sau thì đại hội ở đất Thân . Trịnh Giản công xin đến đất Thân trước, để nghênh tiếp chư hầu . Sở Linh vương thuận cho . Mùa xuân năm sau, chư hầu lục tục đến dự hội, chỉ có Lỗ và Vệ mượn cớ khác từ chối không đến . Nước Tống sai quan đại phu là Hướng Thú đi thay, còn các nước nhỏ như Sái, Trần, Từ và Đằng

đều đến cả . Sở Linh vương đem quân đến đất Thân . Chư hầu đều lại yết

kiến .



Quan tả doãn là Ngũ Cửu tâu rằng:



- Tôi nghe nói muốn làm bá chủ, tất phải được lòng chư hầu; muốn được lòng chư hầu, tất phải giữ lễ . Nay đại vương mới hội chư hầu, có

Hướng Thú nước Tống và công tôn Kiều nước Trịnh đều là người biết lễ, ta càng phải nên cẩn thận mới được .



Sở Linh vương nói:



- Đời xưa, lễ hội chư hầu như thế nào ?



Ngũ Cửu nói:



- Vua Khải nhà Hạ hội chư hầu ở Quân Đài, vua Thang nhà Thương

hội chư hầu ở Cảnh Bạc, vua Vũ vương nhà Chu hội chư hầu ở Mạch Tân, vua Thành vương hội chư hầu ở Kỳ Dương, vua Khang vương hội chư hầu ở Phong cung, vua Mục vương hội chư hầu ở Đồ Sơn, Tề Hoàn công hội chư hầu ở

Thiệu Lăng, Tấn Văn công hội chư hầu ở Tiễn Thổ . Sáu vua thiên tử và

hai vua chư hầu ấy làm cuộc hội minh, đều có đặt ra lễ, tuỳ ý đại vương

chọn đấy mà dùng .



Sở Linh vương nói:



- Nay ta muốn làm bá chủ thì nên dùng lễ của Hoàn công nước Tề hội chư hầu ở Thiệu Lăng, nhưng chẳng hay lễ ấy thế nào ?



Ngũ Cửu nói:



- Tôi nghe nói Hoàn công nước Tề đánh được Sở lui quân về Thiệu

Lăng . Nước Sở sai quan đại phu Khuất Hòan sang quân Tề . Vua Hoàn công

dàn quân tám nước để cho Khuất Hoàn biết là Tề cường thịnh, rồi mới họp

chư hầu cùng với Khuất Hoàn cùng thề . Nay chư hầu mới phục, đại vương

cũng nên phô trương thế lực, khiến cho chư hầu sợ hãi, không còn nước

nào dám trái mệnh nữa .



Sở Linh vương nói:



- Ta muốn dùng binh để ra uy với chư hầu, bắt chước như việc

Hoàn công nước Tề đánh Sở khi xưa, chẳng hay trước hết nên đánh nước nào ?



Ngũ Cửu nói:



- Khánh Phong nước Tề giết vua, trốn sang nước Ngô; nước Ngô đã

không trị tội lại cấp lương vào cho ở đất Chu Phường, khiến cho hắn lại

giàu có hơn trước, bởi vậy người nước Tề oán giận lắm! nước Ngô là cừu

địch với ta, nếu ta mượn tiếng hỏi tội Khánh Phong mà đem quân đánh Ngô

thì thật là nhất cử lữơng đắc .



Sở Linh vương khen phải, liền dàn quân để doạ chư hầu, rồi hội

thề ở đất Thân . Sở Linh vương thấy mẹ vua nước Từ là con gái nước Ngô,

nghi vua Từ cùng cánh với nước Ngô, bắt giam lại trong ba ngày . Vua Từ

xin đi hướng đạo để đánh Ngô . Sở Linh vương mới tha cho rồi sai quan

đại phu là Khuất Thân, đem quân chư hầu đi đánh Ngô, vây đất Chu Phương, bắt KhánhPhong và giết hết gia thuộc . Khuất Thân nghe nói người nước

Ngô có phòng bị, liền thu quân về, đem Khánh Phong nộp Sở Linh vương, Sở Linh vương toan giết Khánh Phong để tuyên bá cho chư hầu biết .



Ngũ Cửu can rằng:



- Mình không có điều gì trái thì mới để tội người khác được, nếu ta giết Khánh Phong thì tất thế nào hắn cũng quai mồm kể xấu ta .



Sở Linh vương không nghe, truyền trói Khánh Phong đem ra trước

hàng quân, kề dao vào cổ, rồi bắt Khánh Phong phải tự mình kể tội mình

rằng: "quan đại phu các nước nghe ta nói: chớ ai như Khánh Phong nước

Tề, giết vua đi rồi hiếp con mồ côi mà hội thể với các quan đại phu".



Khánh Phong quát to lên rằng:



- Quan đại phu các nước có nghe ta nói: "Chớ ai như thứ tử Sở

Cung vương, tên là Vi, giết vua là Hùng Mi, rồi cướp lấy ngôi vua mà hội thề với chư hầu".



Các người đứng xem, đều bưng miệng cười . Sở Linh vương hổ thẹn, truyền giết ngay Khánh Phong . Sở Linh vương tự đất Thân trở về nước

Sở, thấy Khúât Thân ở đất Chu Phương đã rút quân trở về, không chịu tiến binh, liền nghi là tư thông với Ngô, bắt đem giết đi, rồi cho Khuất

Sinh (con Khuất Kiến) thay làm quan đại phu . Viễn Bãi sang nước Tấn đón nàng Cơ thị về, lập làm Sở Linh vương phu nhân . Năm ấy, vua Ngô là Di

Muội đem quân đánh Sở, tiến vào đất Cúc, đất Linh và đất Ma, để báo thù

trận đánh ở Chu Phương . Sở Linh vương giận lắm, đem quân chư hầu sang

đánh Ngô .



Vua nước Việt là Doãn Thường giận nước Ngô hay sang quấy nhiễu,

cùng quan đại phu là Thường Thọ Qúa đem quân đến hội với nước Sở . Tướng nước Sở là Viễn Khải Cương đi tiên phong, đem quân thủy đến Thước Ngạn, bị người nước Ngô phá vỡ . Sở Linh vương thân hành đem đại quân đến đất La Nhuế . Vua Ngô là Di Muội sai người em họ là Quệ Do đến khao thưởng

quân sĩ nước Sở . Sở Linh vương giận lắm, bắt Quệ Do, toan giết để lấy

máu bôi vào mặt trống trận nhưng sai sứ giả ra hỏi trước một câu rằng:



- Khi nhà ngươi sang đây, có bói xem tốt xấu thế nào không ?



Quệ Do nói:



- Bói được qủe tốt lắm!



Sứ giả nói:



- Đại vương ta định lấy máu nhà ngươi đem bôi mặt trống, còn tốt về nỗi gì!



Quệ Do nói:



- Nước tôi chỉ bói việc chung của nhà nước chứ có bói sự xấu tốt riêng của một người đâu! chúa công tôi sai tôi sang tới đây khao thưởng quân sĩ là để dò xem đại vương nóng nảy hay là khoan hoà mà nghĩ cách

đối đãi . Đại vương vui vẻ mà nghênh tiếp sứ thần thì nước tôi sinh lòng trễ biếng, tất có ngày phải suy mất; nếu dùng máu sứ thần mà bôi mặt

trống, thì nước tôi biết là đại vương căm tức, mà hết sức phòng bị thì

chắc là đủ sức để chống với đại vương, còn gì tốt hơn điều ấy!



Sở Linh vương nói:



- Người ấy thật là hiền sĩ!



Nói xong, liền tha cho về, Sở Linh vương đem quân đến địa giới

nước Ngô, thấy nước Ngô phòng bị nghiêm mật lắm, không thể đánh nổi,

liền rút quân về . Bây giờ Sở Linh vương mới thở dài mà nói rằng:



- Ngày trước ta giết oan Khuất Thân!



Sở Linh vương từ khi về nước, xấu hổ về việc đánh trận vô công,

mới bày ra việc thổ mộc, muốn đem của cải và công binh để khoe với chư

hầu . Sở Linh vương truyền làm một cái cung gọi là cung Chương Hoa, dài

rộng bốn mươi dặm; ở giữa xây một cái đài cao, trông ra bốn mặt, gọi là

Chương Hoa đài, cũng gọi là Tam Hưu đài .



Trong cái cung ấy cửa nhà rất là mỹ lệ, cho dân chúng ở chung

quanh . Bao nhiêu kẻ có tội trốn đi, đều gọi cho về ở đấy . Khi làm xong cái cung ấy, Sở Linh vương sai sứ đi triệu chư hầu đến để khánh thành.