Đông Chu Liệt Quốc

Ngũ Viên, tên tự là Tử Tư, người ở Giám Lợi, mình cao một trượng, lưng

rộng người ôm, mày rộng một thước (đời thượng cổ, thước (xích) tấc

(thần) rất nhỏ ), mắt sáng như điện, sức khoẻ lạ thường, lại văn vũ toàn tài, là con Ngũ Xa, em Ngũ Thượng. Ngũ Thượng cùng với Ngũ Viên đều

theo cha sang đất Thành Phủ. Yên Tương Sư phụng mệnh Sở Bình vương ra dụ Ngũ Thượng, Ngũ Viên vào triều. Yên Tương Sư vào yết kiến Ngũ Thượng

trước, đưa bức thư của Ngũ Xa, rồi xin vào yết kiến Ngũ Viên. Ngũ Thượng cầm bức thư vào nhà trong cho Ngũ Viên xem và bảo rằng :



- May thay, phụ thân được khỏi tội, hai ta được phong hầu, em nên ra tiếp kiến sứ giả.



Ngũ Viên nói :



- Phụ thân được khỏi tội, cũng đã là may, ta có công gì mà được

phong hầu, chẳng qua chỉ là triều đình lừa ta đó thôi. Ta về thì tất bị

hại.



Ngũ Thượng nói :



- Hiện có thư của thân phục ta, khi nào lại là giả dối được.



Ngũ Viên nói :



- Phụ thân một lòng tận trung với nước, nay bị tội oan, biết là

thế nào rồi sau chúng ta cũng báo thù, cho nên phụ thân muốn cho chúng

ta hiến thân cho nước để khỏi lo về sau.



Ngũ Thượng nói :



- Em nói thế chẳng qua là phỏng đoán thôi, vạn nhất bức thư là chân tình thì cái tội bất hiếu của chúng ta để đâu cho hết !



Ngũ Viên nói :



- Để em xin bói một quẻ.



Ngũ Viên nói xong, liền đoán rằng :



- Cứ như quẻ bói này, thì vua dối bề tôi, cha dối con. Nếu về tất bị hại, chứ chẳng khi nào được phong hầu cả !



Ngũ Thượng nói :



- Không phải ta tham gì chuyện phong hầu, mà ta chỉ mong được trông thấy phụ thân mà thôi.



Ngũ Viên nói :



- Người nước Sở sợ có anh em ta ở ngoài, vậy nên chưa dám giết

phụ thâh, nếu ta lầm mà về thì chỉ khiến cho phụ thân chóng chết mà

thôi.



Ngũ Thượng nói :



- Cái tình cha con, nếu ta được trông thấy mặt thì ta chết cũng thoả lòng !



Ngũ Viên thở dài mà rằng :



- Về mà cũng chết, phỏng có ích gì ! Nếu anh muốn về thì từ đây em xin vĩnh biệt.



Ngũ Thượng khóc hỏi rằng :



- Em định đi đâu ?



Ngũ Viên nói :



- Ở đâu có thể báo thù được nước Sở, thì em đi.



Ngũ Thượng nói :



- Trí lực của anh thua em xa lắm. Vậy anh nên về Sở, còn em thì

đi nước khác. Anh lấy sự theo cha làm hiếu, em lấy sự báo thù làm hiếu,

mỗi người một chí. Từ đây trở đi, anh em ta không được trông thấy nhau

nữa !



Ngũ Viên sụp lạy bốn lạy để từ biệt Ngũ Thượng. Ngũ Thượng gạt

nước mắt, ra tiếp kiến Yên Tương Sư nói em là Ngũ Viên không muốn phong

hầu, không thể cưỡng được. Yên Tương Sư đưa Ngũ Thượng về yết kiến Bình

vương. Bình vương truyền bắt Ngũ Thượng giam lại. Ngũ Xa thấy một mình

Ngũ Thượng về triều, liền thở dài mà nói rằng :



- Ta vẫn biết Ngũ Viên không chịu về.



Phí Vô Cực lại tâu với Bình vương rằng :



- Còn một Ngũ Viên, nên sai bắt ngay, nếu chậm thì hắn trốn mất !



Bình vương nghe lời, liền sai quan đại phu là Vũ Thành Hắc đem

quân đi bắt Ngũ Viên. Ngũ Viên nghe tin quân Sở sắp đến bắt mình, khóc

mà nói rằng :



- Nếu vậy thì cha tôi và anh tôi không khỏi chết được !



Liền bảo vợ là Gĩa thị rằng :



- Ta muốn trốn sang nước khác, mượn quân về để báo thù cho cha, anh, nên không thể trông nom đến nàng được, biết làm thế nào ?



Gĩa thị trừng mắt nhìn Ngũ Viên mà nói rằng :



- Đại trượng phu nghĩ đến cái thù của cha, anh, lòng đau như cắt , còn lòng nào mà tưởng đến người đàn bà ! Phu quân nên mau mau trốn

đi, chớ nghĩ đến thiếp !



Gĩa thị nói xong, liền vào trong nhà thắt cổ mà chết. Ngũ Viên

vật mình lăn khóc, đem thi thể Giã thị chôn tạm vào một nơi, rồi thu xếp khăn gói, mình mặc áo bào trắng, đeo kiếm cầm cung trốn đi. Ngũ Viên

chưa đi được nửa ngày thì quân Sở đã kéo đến vây nhà, không tìm thấy Ngũ Viên, đoán chừng Ngũ Viên tất chạy về phía đông, mơí tức khắc đuổi

theo. Ước độ ba trăm dặm, đến một chỗ đồng không mông quạnh, Ngũ Viên

giương cung bắn chết người dong xe của Vũ Thành Hắc; lại nhắm Vũ Thành

Hắc, toan bắn luôn một phát nữa. Vũ Thành Hắc sợ hãi xuống xe bỏ chạy.

Ngũ Viên bảo Vũ Thành Hắc rằng :



- Ta định bắn chết nhà ngươi, nhưng hãy tha cho để nhà ngươi về

báo cho vua Sở biết rằng : “Nước Sở muốn còn giữ được cúng tế thì chớ

giết cha và anh ta, bằng không thì tất ta phải diệt nước Sở, mới hả được lòng căm tức của ta!”



Vũ Thành Hắc cúi đầu đi thẳng, về báo với Sở Bình vương. Sở Bình vương giận lắm, sai Phí Vô Cực giải cha con Ngũ Thượng ra chợ để chém.

Khi sắp bị chém, Ngũ Thượng nhiếc mắng Phí Vô Cực là một đứa du nịnh,

làm hại kẻ trung lương. Ngũ Xa ngăn Ngũ Thượng mà bảo rằng :



- Cần gì phải nói cho rởm, ai nịnh ai trung, sau này sẽ có công

luận ! Ta chắc rằng Ngũ Viên còn sống thì vua tôi nước Sở cũng khó lòng

ngồi yên được mà ăn !



Bình vương nói :



- Ngũ Viên dẫu trốn, nhưng đi tất chưa xa, ta nên sai người đuổi theo.



Bình vương bèn truyền cho quan tả tư mã là Thẩm Doãn Thu phải

đem quân đi duổi bắt cho kỳ được. Ngũ Viên đi đến bờ sông Đại Giang,

liền nghĩ ngay một kế : cởi cái áo bào trắng đang mặc treo lên cành

liễu, lại đem đôi giầy bỏ ở bên bờ, rồi thay đôi giầy cỏ, cứ men bờ sông mà đi. Thẩm Doãn Thu đuổi theo đến bờ sông, bắt được giầy và áo của Ngũ Viên, đem về tâu với Bình vương rằng :



- Không biết Ngũ Viên đi phương nào mất !



Phí Vô Cực tâu rằng :



- Tôi có một kế làm cho Ngũ Viên không còn đường nào mà trốn.



Bình vương hỏi kế gì ? Phí Vô Cực nói :



- Một mặt chiên yết các nơi, bất cứ người nào, hễ bắt được Ngũ

Viên thì thưởng năm vạn thạch thóc, và cho làm thượng đại phu; còn ai

chứa chấp hoặc buông tha Ngũ Viên thì cả nhà đều bị chết chém; bao nhiêu những người qua lại ở bến sông hoặc cửa ải, đều phải khám xét thật kỹ.

Lại sai sứ đi báo khắp các nước, không nước nào được dùng Ngũ Viên. Như


- Quan tướng quân giữ phép triều đình, như thế là phải, có việc gì mà lạ !



Viễn Việt lại đem vàng lụa đưa tặng Đông Cao công và Hoàng Phủ

Nột. Hai người tạ ơn lui ra. Viễn Việt lại truyền lệnh cho quân sĩ phải

canh giữ nghiêm ngặt như trước. Ngũ Viên qua được cửa Chiêu Quan, trong

lòng mừng thầm, thẳng đường đi mau. Đi được mấy dặm, bỗng gặp một người

Ngũ Viên nhìn xem ai thì tức là Tả Thành, hiện đang làm lính canh cửa

Chiêu Quan. Nguyên hắn là người ở đất Thành Phủ, khi trước có theo hầu

cha con Ngũ Viên đi săn bắn, cho nên nhận được rõ mặt Ngũ Viên lắm. Tả

Thành trông thấy Ngũ Viên thì kinh sợ mà hỏi rằng :



- Triều đình đang tầm nã ngài gấp lắm, sao ngài lại qua được cửa quan ?



Ngũ Viên nói :



- Đại vương biết ta có một viên dạ minh châu, bắt ta phải đem

nộp, nay viên hạt châu ấy về tay người khác, ta còn phải đi tìm. Mới

rồi, ta đã bẩm mệnh quan Viễn tướng quân (trỏ Viễn Việt), ngài cho ta

đi.



Tả Thành không tin mà nói rằng :



- Đại vương có truyền lệnh : ai tha ngài thì cả nhà bị chém. Vậy xin ngài hãy cùng tôi trở về cửa quan, để tôi hỏi lại chủ tướng, rồi

sau sẽ đi.



Ngũ Viên nói :



- Nếu bắt ta trở lại để hỏi chủ tướng thì ta nói là viên hạt

châu ấy đã giao cho nhà ngươi; nhà ngươi khó lòng mà gỡ tội được. Chi

bằng nhà ngươi làm ơn tha cho ta đi, lại thành ra tử tế.



Tả Thành vốn biết Ngũ Viên là bậc anh hùng, không thể đương nổi, mới tha cho đi. Khi về đến cửa quan, cũng giấu kín chuyện ấy, không dám nói đến. Ngũ Viên đi mau một quãng nữa, trông thấy sông Đại Giang, mặt

nước mênh mông, làn sóng cuồn cuộn, lại không có thuyền bè gì cả. Ngũ

Viên thấy mặt trước thì bị sông chắn, mặt sau thì bị quân theo, trong

lòng đang bồn chồn hoảng hốt, bỗng thấy có một ông lão đánh cá ngồi

chiếc thuyền nhỏ, bơi ngược dòng nước đi lên. Ngũ Viên mừng mà nói rằng :



- Trời chưa nỡ hại ta !



Nói xong, liền gọi ông lão đánh cá mà bảo rằng :



- Ông đánh cá ôi, cho tôi sang với ! Ông đánh cá ôi, mau mau cho tôi sang với !



Ông lão đánh cá toan ghé thuyền để đón, nhưng trông thấy trên bờ có người đi, mới lên tiếng mà hát rằng :



- Kia kìa bóng dâu



Đã xế ngang đầu….



Đôi ta hẹn nhau



Trong bụi hoa lau…



Ngũ Viên nghe câu hát hiểu ý, liền men bờ sông đi thẳng xuống

bãi, núp vào trong bụi hoa lau. Một lúc lâu, ông lão đánh cá ghé thuyền

vào bờ, không thấy Ngũ Viên đâu cả, lại lên tiếng hát rằng :



- Mặt trời đã xế



Lòng ta thương lo….!



Mặt trăng đã mọc



Sao không sang đò…. ?



Ngũ Viên và công tử Thắng ở trong bụi hoa lau chui ra. Ông lão

đánh cá vội vàng gọi xuống thuyền. Khi hai người đã xuống thuyền thì ông lão đánh cá cầm mái chèo từ từ bơi đi. Một lúc sang tới bờ bên kia, ông lão đánh cá bảo Ngũ Viên rằng :



- Đêm qua nằm mộng thấy tướng tinh rơi vào trong thuyền. Lão

biết là có người lạ qua đây, vậy nên lão đón, tình cờ lài gặp nhà ngươi. Nhà ngươi quyết không phải là người thường , nên nói thực cho lão biết.



Ngũ Viên liền nói thực họ tên cho nghe. Ông lão đánh cá ái ngại mà bảo rằng :



- Lão trông nét mặt nhà ngươi có ý đói, để lão đi lấy cơm cho ăn. Nhà ngươi hãy đợi đây một chút.



Ông lão đánh cá liền buộc thuyền ở dưới gốc cây, để đi vào trong xóm lấy cơm cho Ngũ Viên và công tử Thắng ăn. Ông lão đánh cá đi mãi

không thấy trở lại. Ngũ Viên bảo công tử Thắng rằng :



- Lòng người khó dò lắm, chắc đâu là hắn không gọi người để bắt ta.



Hai người lại cùng nhau núp vào trong bụi hoa lau. Một lúc lâu,

ông lão đánh cá đem cơm canh, cá thịt đến dưới gốc cây, không trông thấy Ngũ Viên đâu cả mới gọi to lên rằng :



- Người trong bụi lau ơi! Người trong bụi lau ơi! Lão có định hại nhà ngươi để cầu lợi đâu!



Ngũ Viên ở trong bụi lau thưa mà đi ra.



Ông lão đánh cá nói :



- Lão biết nhà ngươi đói, đi lấy cơm cho ăn, sao nhà ngươi lại trốn ?



Ngũ Viên nói :



- Tính mệnh tôi bây giờ ở trong tay cụ. Tôi đang lúc lo nghĩ, trong lòng bàng hoàng, chứ cũng không phải là bỏ trốn.



Ông lão dọn cơm, Ngũ Viên và công tử Thắng ăn no. Lúc sắp đi, Ngũ Viên cởi thanh kiếm đưa cho ông lão đánh cá mà bảo rằng :



- Thanh kiếm này là của tiên vương ban cho. Ông cha tôi đeo

thanh kiếm này đã ba đời rồi. Gía đáng trăm nén vàng, xin để đền ơn cụ.



Ông lão đánh cá cười mà bảo rằng :



- Lão nghe nói vua Sở có treo giải : “Ai bắt được Ngũ Biên cho

thóc năm vạn thạch và tước thượng đại phu. Như thế lão còn chẳng tham,

lẽ nào lại tham thanh kiếm trăm nén vàng làm gì! Vả thanh kiếm này cần

dùng cho nhà ngươi, chứ lão có dùng chi đến!



Ngũ Viên nói :



- Cụ đã không nhận thanh kiếm, xin cụ cho biết tên họ để sau này hậu tạ.



Ông lão đánh cá nổi giận nói rằng :



- Lão thấy nhà ngươi bị oan, vậy nên thương mà giúp nhà ngươi,

nhà ngươi lại đem câu hậu tạ mà nhử lão, thế thì sao gọi là trượng phu

được !



Ngũ Viên nói :



- Cụ dẫu không mong báo, nhưng lòng tôi sao đành !



Ngũ Viên lại cố nài ông lão đánh cá nói họ tên.



Ông lão đánh cá bảo rằng :



- Ngày nay gặp nhau đây, nhà ngươi là kẻ mang tội đi trốn, lão

là người tha kẻ có tội, còn hỏi họ tên làm gì! Huống chi lão kiếm ăn ở

trên mặt nước, bèo trôi sóng dạt, dẫu hỏi họ tên, cũng không mấy khi đã

gặp. Vạn nhất lòng trời xui khiến, lại được gặp nhau thì lão gọi nhà

ngươi là “người trong bụi lau”, nhà ngươi gọi lão là “ông lão đánh cá”,

thế cũng là đủ!



Ngũ Viên lạy tạ rồi đi. Được mấy bước, lại quay trở lại bảo ông lão rằng :



- Nếu mặt sau có quân đuổi theo thì xin cụ đừng tiết lộ gì hết.