Đông Chu Liệt Quốc

Ông lão đánh cá đã chở thuyền cho Ngũ Viên qua sông, lại dọn cơm cho Ngũ Viên ăn, mà không chịu nhận thanh kiếm. Ngũ Viên đã đi rồi nhưng lại sợ có quân đuổi theo, lại quay trở lại, dặn ông lão đánh cá chớ tiết lộ

cho ai biết. Ông lão đánh cá thở dài mà nói rằng :



- Lão làm ơn cho nhà ngươi mà nhà ngươi lại nghi lão. Nếu bây

giờ có quân đuổi theo, thì dẫu ai chở quân sang sông, lão cũng bị nghi

mà không thể nào giải tỏ được. Thôi thì lão liều chết để cho nhà ngươi

khỏi nghi !



Ông lão bèn cởi dây buộc thuyền ra, quẳng mái chèo đi, rồi lật

thuyền tự đắm mình chết đuối ở giữa dòng sông. Ngũ Viên thở dài mà nói

rằng :



- Tôi gặp ông mà được sống, ông vì tôi mà phải chết, thật đáng đau lòng !



Ngũ Viên và công tử Thắng đi đến đất Phiên Dương, đói quá phải

xin ăn, gặp một người đàn bà, đang ngồi giặt ở bến sông Lại Thuỷ, có đem theo một đô cơm. Ngũ Viên dừng chân đứng lại hỏi người ấy rằng :



- Bà làm ơn cho tôi xin một bữa cơm có được không ?



Người đàn bà cúi đầu đáp lại rằng :



- Thiếp một mình ở nhà với mẹ, đã ba mươi năm nay chưa lấy chồng, có đâu lại dám đem cơm cho một người khách lạ !



Ngũ Viên nói :



- Tôi gặp bước cùng khốn này, phải xin một bữa, bà rủ lòng thương mà cho, còn ngại nỗi gì !



Người đàn bà ngẩng đầu trông thấy Ngũ Viên mặt mũi khôi ngô, liền bảo Ngũ Viên rằng :



- Thiếp trông mặt nhà ngươi không phải người thường, chẳng lẻ

lại vì một điều nhỏ mọn mà để cho nhà ngươi phải đói khát hay sao ?



Liền mở giỏ cơm ra đưa cho Ngũ Viên, Ngũ Viên và công tử Thắng chỉ ăn một ít mà thôi. Người đàn bà ấy nói :



- Các ngươi còn phải đi xa, sao không ăn cho no ?



Hai người lại ngồi ăn hết cả. Lúc sắp đi Ngũ Viên bảo người đàn bà rằng :



- Bà đã rủ lòng thương mà cho ăn, chúng tôi không bao giờ dám

quên ơn, xin nói thật, chúng tôi là những người đi trốn, nếu gặp người

khác hỏi, xin bà chớ tiết lộ.



Người đàn bà có ý buồn mà than rằng :



- Mẹ goá con côi, ba mươi năm nay thiếp vẫn một lòng trinh

tiết, nào ngờ vì một giỏ cơm mà thành ra nói chuyện với đàn ông, còn gì

là trinh tiết nữa ! Thôi, các người cứ đi!



- Ngũ Viên từ biệt rồi đi. Được mấy bước, ngoảnh đầu trông lại,

thấy người đàn bà ấy đã ôm một viên đá lớn, nhảy xuống sông tự tử. Ngũ

Viên thương xót vô cùng, mới cắn đầu ngón tay, lấy máu viết hai mươi chữ lên trên một viên đá rằng :



“Nàng ngồi giặt Ta đi xin Ta bụng đói Nàng chết đuối Sau mười

năm nữa Báo ơn nghìn vàng ….” Ngũ Viên viết xong, lại sợ người khác

trông thấy, bèn lấy đất lấp kín lại. Ngũ Viên đi được hơn ba trăm dặm

thì đến đất Ngô Xu, thấy một tráng sĩ trán dô, mắt sâu, dáng dữ như hổ,

tiếng to như sấm, đang đánh nhau với một tráng sĩ khác, ai can cũng

không được. Bỗng có một bà lão ở trong nhà bước ra, gọi mà bảo rằng :



- Chuyên Chư ! Không nên thế !



Tráng sĩ có ý sợ hãi, ngừng tay trở vào trong nhà. Ngũ Viên lấy làm lạ, hỏi người đứng bên rằng :



- Tráng sĩ như thế kia, mà sao lại sợ một người đàn bà ?



Người đứng bên nói :



- Người ấy sức khoẻ địch nổi muôn người, xưa nay không hề sợ ai cả; lại vốn là một người có nghĩa khí, thấy ai có sự bất bình, thường

liều chết để cứu giúp. Bà lão đứng gọi trong cửa mới rồi, tức là mẹ

người ấy đó. Chuyên Chư, tức là họ tên người ấy đó! Người ấy có hiếu với mẹ lắm, dẫu đang giận đến đâu mà nghe mẹ bảo, cũng phải thôi ngay.



Ngũ Viên khen rằng :



- Thế mới thật là người giỏi!



Hôm sau, Ngũ Viên tìm vào yết kiến Chuyên Chư, Chuyên Chư ra

nghênh tiếp, hỏi lai lịch của Ngũ Viên. Ngũ Viên nói thật họ tên, và kể

hết những nông nổi mình bị Oan. Chuyên Chư nói :



- Ngài bị cái oan to như thế, sao không tìm vào yết kiến vua Ngô để mượn quân báo thù ?



Ngũ Viên nói :



- Vì chưa có người tiến dẫn.



Chuyên Chư nói :



- Hôm nay ngài hạ cố tới đây, định bảo tôi điều gì chăng?



Ngũ Viên nói :



- Tôi mến hiếu đức của ngài, muốn cùng ngài kết giao.



- Chuyên Chư mừng lắm, liền vào nói với mẹ, rồi cùng Ngũ Viên

kết làm anh em. Ngũ Viên hơn Chuyên Chư hai tuổi, Chuyên Chư gọi bằng

anh. Ngũ Viên vào bái yết bà mẹ Chuyên Chư. Chuyên Chư cũng đưa vợ con

ra chào Ngũ Viên, rồi giết gà làm cơm ăn, vui vẻ như anh em ruột. Chuyên chư lại mời Ngũ Viên và công tử Thắng ngủ đấy một đêm.



Ngày hôm sau, Ngũ Viên bảo Chuyên Chư rằng :



- Anh xin từ giã em vào kinh thành để tìm cơ hội phục sự Ngô vương.



Chuyên Chư nói :



- Vua Ngô là người vũ dũng mà kiêu ngạo, không bằng công tử Quang biết tôn kính kẻ hiền sĩ, sau này có cơ thành sự được.



Ngũ Viên nói :



- Em đã chỉ bảo, anh xin nhớ lời. Sau này có lúc dùng đến em, xin em chớ từ chối.



Chuyên Chư nhận lời, Ngũ Viên và công tử Thắng từ giã rồi đi.

Đến đất Mai Lý, thì thầy thành quách nhỏ hẹp, chợ búa lụp sụp, kẻ đi

người lại, chẳng ai quen thuộc với mình. Ngũ Viên mới giấu công tử Thắng ở ngoại thành, rồi bôi mặt, xoa? tóc giả cách điên cuồng, tay cầm ống

tiêu, đến giữa chợ ngồi thổi, để xin ăn những khách qua đường. Ngũ Viên

cầm ống tiêu thổi một bài như sau này :



“ Ngũ Tử Tư! Ngũ Tử Tư !



Tấm thân lưu lạc đến bao giờ!… Trăm cay nghìn đắng, chứ thương thì thương….



Chưa báo thù được cho cha, dẫu sống cũng dư!



Ngũ Tử Tư! Ngũ Tử Tư!



Một đêm lo nghĩ đầu bạc phơ!… Kinh hồn mất vía, chứ thương thì thương… Chưa báo thù được cho anh, dẫu sống cũng dư!



Ngũ Tử Tư! Hoa lau bụi nọ, bến sông kia!… Liều chết cố sống, chứ thương thì thương … Chưa báo thù được cho thân, dẫu sống cũng dư!…”

Người trong chợ không ai hiểu gì cả.



Lại nói chuyện công tử Quang nước Ngô là con vua Ngô trước, tên gọi Chư Phàn. Khi Chư Phàn chết, đáng lẽ công tử Quang được lên nối

ngôi, nhưng Chư Phàn vâng lời cha dặn, muốn truyền ngôi cho các em để

theo thứ tự cho đến Qúi Trát, bởi vậy Dư Sái và Dư Muội (em Chư Phàn)

được theo thứ tự lên làm vua. Đến khi Dư Muội chết, Qúi Trát không chịu

nối ngôi, đáng lẽ lại lập con Chư Phàn mới phải, nhưng Vương Liêu (con

Dư Muội) có lòng tham, tự lập lên làm vua. Công tử Quang không phục,

muốn giết Vương Liêu, ngặt vì bọn triều thần đều bè cánh với Vương Liêu

cả, không biết bàn mưu với ai. Công tử Quang vẫn ẩn nhẫn, tìm một người

có tài xem tướng, tên gọi Bị Ly, cử làm chức giữ chợ, dặn phải chú ý tìm kẻ hào hiệp.



Một hôm, Ngũ Viên thổi ống tiêu đi qua chợ, Bị Ly thấy tiếng

sầu thảm, mới lắng tai nghe, rồi chạy ra xem, thì kinh hãi mà nói rằng :



- Tôi xem tướng đã nhiều, chưa có ai lạ như thế!



Bị Ly liền vái chào Ngũ Viên, mời ngồi lên trên, Ngũ Viên khiêm nhượng không dám ngồi. Bị Ly nói :
không đợi phải bảo, đã hiểu ý ngay, khẳng khái mà đáp rằng :



- Vương Liêu ngày nay thật là nên giết. Hai em và công tử đều

đi xa cả, kẻ kia thế cô, làm gì ta nổi! Nhưng việc liều chết này tôi

không dám tự chủ, xin về nói lại với mẹ già tôi đã, rồi mới dám vâng

lệnh.



Chuyên Chư về nhà, trông thấy mẹ, chưa nói đã khóc. Người mẹ nói :



- Chuyên Chư, sao con buồn rầu như vậy? Hay là công tử định

dùng con đó chăng ? Cả nhà ta chịu ơn công tử đã nhiều, chưa biết lấy gì báo đáp. Trung hiếu sao cho trọn cả đôi đường. Con cứ đi đi, chớ có vì

mẹ mà ngần ngại. Con giúp nên việc cho công tử, để danh tiếng đời sau,

mẹ đây dẫu chết cũng vui lòng!



Chuyên Chư cứ quyến luyến mãi, không nỡ bỏ đi. Người mẹ nói :



- Mẹ muốn uống một hớp nước suối thật trong, con hãy đi lấy cho mẹ uống.



Chuyên Chư vội vàng xuống suối lấy nước. Khi trở về nhà không trông thấy mẹ đâu cả, mới hỏi vợ.



Vợ nói :



- Mới rồi, tôi thấy mẹ kêu mệt, vào buồng nằm nghỉ, dặn tôi chớ có làm náo động, rồi đóng chặt cửa lại.



Chuyên Chư trong lòng nghi ngờ, mới mở cửa sổ dòm vào thì thấy

mẹ đã thắt cổ chết. Chuyên Chư vật mình lăn khóc, đem thi thể chôn ở

ngoài cửa tây. Chôn xong, bảo vợ rằng :



- Ta chịu ơn công tử nhiều lắm, vẫn muốn liều chết để báo đáp,

chỉ vì còn mẹ già, cho nên chưa dám. Nay mẹ đã mất rồi, ta phải đi báo

ơn công tử. Sau khi ta chết thì mẹ con nhà mày, thế nào công tử cũng cấp dưỡng cho. Chớ có ngăn trở việc ta !



Chuyên Chư vào yết kiến công tử Quang, thuật lại chuyện mẹ tự

tử cho công tử nghe. Công tử Quang có ý ngậm ngùi, rồi tìm lời khuyên

giải mãi; sau mới bàn đến việc giết Vương Liêu. Chuyên Chư nói :



- Sau công tử không bày một tiệc rượu để mời Vương Liêu. Nếu

Vương Liêu chịu đến thì việc này mười phần đã xong được đến tám chín.



Công tử Quang liền vào yết kiến Vương Liêu và nói rằng :



- Tôi có một tên nhà bếp ở Thái Hồ về, mới học được nghề làm

chả cả khéo lắm, thật là một món ăn khác thường ! Xin mời đại vương quá

bộ đến nhà tôi nếm món ăn ấy.



Vương Liêu xưa nay vốn thích chả cá, nên vui lòng nhận lời, hẹn đến ngày hôm sau thì sang chơi. Đêm hôm ấy, công tử Quang sai giáp sĩ

phục sẵn ở trong phòng kín, lại sai Ngũ Viên đem một trăm tử sĩ tiếp ứng mặt ngoài. Ngày hôm sau, công tử Quang lại sang mời Vương Liêu. Vương

Liêu vào nói với mẹ rằng :



- Công tử mời con sang uống rượu, hoặc giả có mưu gì chăng ?



Người mẹ nói :



- Công tử Quang vẫn có lòng uất ức, lần này mời con, tất có ý khác, sao con không từ chối đi ?



Vương Liêu nói :



- Từ chối thì sinh ra hiềm khích, chi bằng ta phòng giữ cho nghiêm mật, chắc y không làm gì nổi.



Vương Liêu mặc mấy lần áo giáp, rồi truyền cho quân sĩ sắp hàng từ cửa cung cho đến nhà công tử Quang. Vương Liêu đi đến cửa nhà công

tử Quang. Công tử Quang ra đón vào. Vương Liêu ngồi chiếu giữa. Công tử

Quang đứng hầu bên cạnh. Những người thân tín của Vương Liêu đứng đầy c3 ở trong nhà và ngoài thềm. Hơn trăm lực sĩ đứng xung quanh Vương Liêu,

đều cầm giáo dài và gươm sắc. Nhà bếp dâng món ăn đi qua dưới sân, đều

phải cởi áo, khám xét thật kỹ, rồi mới cho quỳ gối xuống đất mà dâng

lên; lại còn hơn mười lực sĩ tuốt gươm đi kèm hai bên cạnh. Nhà bếp đặt

món ăn lên bàn, không dám ngẩng trông, lại quỳ gối mà lui xuống. Công tử Quang rót chén rượu kính mời Vương Liêu, giả cách khuỵu chân, làm ra bộ đau đớn mà tâu với Vương Liêu rằng :



-Chân tôi, chỗ đau vẫn chưa khỏi, mỗi khi phát đau, buốt đến

tận xương, phải dùng lụa buộc chặt lại thì mới đỡ. Xin đại vương miễn

thứ cho tôi được ra ngoài buộc chân, rồi lại vào ngay.



Vương Liêu nói :



- Được ! Vương huynh cứ đi !



Công tử Quang khập khiễng bước dần từng bước, đi vào nhà trong. Được một lúc Chuyên Chư dâng món chả cả cũng bị khám xét như mấy người

trước, nhưng không ai ngờ lưỡi gươm truỷ thủ thì đã được giấu ở trong

bụng con cá. Lực sĩ đi kèm hai bên. Chuyên Chư quỳ gối đi đến trước mặt

Vương Liêu, lấy tay xé con cá, bỗng rút lưỡi gươm ra, đâm thẳng vào bụng Vương Liêu. Sức đâm mạnh quá suốt ba lần áo giáp, lòi lưỡi gươm ra phía sau lưng. Vương Liêu kêu một tiếng thật to, rồi chết ngay lập tức. Lực

sĩ xúm lại, đâm Chuyên Chư nát nhừ người ra. Công tử Quang ở trong nhà

biết là Vương Liêu chết rồi, mới đem quân ra giết hết những người tâm

phúc của Vương Liêu. Quân theo hầu Vương Liêu bỏ chạy tán loạn cả. Bao

nhiêu thị vệ Ở mặt ngoài, bị Ngũ Viên đuổi đánh cả.



Công tử Quang lên xe vào triều tuyên bố tội Vương Liêu bội ước

tự lập, rồi quyền tạm nối ngôi, để đợi Qúi Trát về nước; lại truyền đem

thi thể Vương Liêu ra an táng theo như lễ thường, và hậu táng cho Chuyên Chư, phong con là Chuyên Nghị làm thượng khanh, phong Ngũ Viên làm chức hành nhân, đãi như lễ khách mà không bắt làm tôi; chức thị lại là Bị Ly có cái công tiến thóc trong kho cấp phát cho thăng làm đại phu; đem

tiền thóc trong kho cấp phát cho những người cùng khổ, người trong nước

ai cũng bằng lòng.



Công tử Quang còn e có công tử Khánh Ky ở ngoài, sai người dò

thám xem lúc nào về nước thì báo trước; thám tử về báo công tử Khánh Ky

đã về gần đến kinh thành, công tử Quang bèn đem đại binh đóng ở trên

sông Giang để đón đường. Khánh Ky nghe tin, tức khắc bỏ trốn. Thám tử về báo, công tử Quang phi ngựa đuổi theo. Khánh Ky bỏ xe mà chạy đất, chạy nhanh như bay, ngựa đuổi theo không kịp. Công tử Quang truyền cho quân

sĩ giương cung ra bắn. Khánh Ky giơ tay bắt lấy mũi tên, không phát nào

vào mình cả. Công tử Quang biết chừng không thể bắn được, mới truyền cho quân trấn thủ ở phía tây phòng giữ nghiêm mật, rồi rút quân về.



Mấy hôm sau Qúi Trát ở nước Tấn về nước Ngô, biết tin Vương

Liêu đã chết, liền đi thẳng ra mộ Vương Liêu khóc mà để tang. Công tử

Quang thân hành ra tận mộ, xin nhường ngôi vua cho Qúi Trát và nói rằng :



- Đó là theo ý tổ phụ và các thúc phụ ta ngày xưa đó!



Qúi Trát nói :



- Muốn thế nào thì được thế, còn phải nhường làm gì ! Ai giữ được cũng thế, yên được nhân dân thì tức là vua ta đó !



Công tử Quang không thể nài ép được, mới lên nối ngôi vua, xưng hiệu là Hạp Lư. Qúi Trát lấy việc tranh nhau làm xấu hổ, cáo lão về ở

đất Diên Lăng, suốt đời không nói gì đến việc nước Ngô nữa. Yểm Dư và

Chúc Dung bị quân Sở vây ở ấp Tiềm, mong mãi không thấy quân Ngô sang

cứu, đang cùng nhau thương nghị để tìm kế thoát thân. Bỗng nghe báo công tử Quang giết Vương Liêu cướp ngôi, hai người liền vật mình lăn khóc,

rồi bảo nhau rằng :



- Công tử Quang đã giết vua cướp ngôi như vậy thì tất không để cho chúng ta được yên thân !



Hai người nói xong, toan sang đầu nước Sở, nhưng lại sợ nước Sở không tin, chưa biết làm thế nào. Chúc Dung nói :



- Nay cứ giữ chết ở đây thì bao giờ cho xong việc, chi bằng ta nhân đêm tìm đường trốn sang nước khác để liệu tính về sau.



Yểm Dư nói :



- Hiện quân Sở đang vây kín bốn mặt, chúng ta như chim ở trong lồng, làm thế nào mà thoát thân được ?



Chúc Dung nói :



- Tôi có một kế. Truyền cho tướng sĩ hai đồn, hạn đến ngày mai

thì khai chiến, rồi nửa đêm hôm nay tôi cùng anh cải trang tìm đường lẻn trốn, quân Sở tất không ngờ.



Yểm Dư và Chúc Dung cùng mấy người tâm phúc giả hình làm quân

tuần tiễu, rồi tìm đường lẻn trốn. Yểm Dư trốn sang nước Từ. Chúc Dung

trốn sang nước Chung Ngô. Sáng hôm sau, quân sĩ hai đồn không thấy chủ

tướng đâu cả, đem nhau chạy trốn, trở về nước Ngô, bỏ lại áo giáp và

binh khí rất nhiều, đều bị tướng nước Sở là Bá Khước Uyển bắt được. Các

tướng nước Sở muốn nhân lúc nước Ngô có loạn, đem quân sang đánh. Bá

Khước Uyển nói :



- Khi trước nước Ngô nhân lúc nước ta có tang mà sang đánh, thế là bất nghĩa. Ta lại còn bắt chước làm gì !



Bá Khước Uyển liền cùng với Thẩm Doãn Thư rút quân trở về, đem

những áo giáp và binh khí bắt được của quân Ngô dâng nộp Sở Chiêu vương. Sở Chiêu vương chia ra làm hai phần, một phần thì ban thưởng cho Bá

Khước Uyển, lại có lòng kính trọng, việc gì cũng hỏi Bá Khước Uyển. Phí

Vô Cực thấy vậy, ghét Bá Khước Uyển lắm, mới nghĩ ra một kế để làm hại

Bá Khước Uyển.