Đông Chu Liệt Quốc

Ngũ Viên đón quân ở phía nam nước Tuỳ, rồi sai sứ đưa thư cho vua Tuỳ. Trong thư đại lược như sau:



"Các nước ở xứ Hán Đông, thuộc về dòng dõi thiên tử nhà Chu, nay bị nước Sở nuốt gần hết, may mà trời giúp nước Ngô ta, cho đến hỏi tội vua Sở.

Nếu nhà vua bắt vua Sở đem nộp thì những ruộng ở Hán Dương, sẽ để cho

nhà vua tất cả. Đại vương tôi xin cùng nhà vua kết làm anh em, cùng thờ

thiên tử nhà Chu".



Vua nước Tuỳ xem xong, liền họp các triều thần lại để thương nghị. Công

tử Kết nước Sở, nét mặt cũng giống SỞ Chiêu vương mới nói với vua Tuỳ

rằng:



- Nay việc đã nguy cấp đến nơi, tôi xin giả làm vua Sở để đem minh nộp nước Ngô, may ra có thể thoát được.



Vua Tùy sai quan thái tử bói xem tốt xấu thế nào. Trong quẻ bói có câu

rằng: "Trị có ngày loạn, nguy có ngày yên, cũ chớ nên bỏ, mới chớ nên

cầu, tây lân là hổ, đông lân là thịt".



Vua Tuỳ nói:



- Cũ là SỞ mà mới là Ngô, thế này là quỷ thần bảo ta cứ theo Sở.



Vuy Tuỳ bèn sai sứ ra trả lời Ngũ Viên rằng:



- Nước tôi từ xưa đến nay, vẫn phụ thuộc với Sở, vua Sở qua đây, tôi

không thể nào mà từ chối được, nay vua Sở đã đi sang nước khác rồi xin

tướng quân xét cho.



Ngũ Viên thấy Nang Ngoã ở Trịnh, nghi Sở Chiêu vương cũng chạy sang

Trịnh. Vả lại người nước Trịnh khi trước giết thế tử Kiến, việc ấy cũng

chưa báo thù, mới đem quân sang đánh Trịnh. Bấy giờ người bề tôi hiền

nước Trịnh là Du Cát mới mất. Trịnh Định công sợ lắm, đổ lỗi cho Nang

Ngoã. Nang Ngõa tự tử mà chết. Trịnh Định công đem xác Nang Ngõa ra nộp

quân Ngô và nói với quân Ngô rằng:



- Vua Sở thực chưa đến nước Trịnh!



Quân Ngô vẫn không chịu lui, nhất định đòi diệt nước Trịnh để báo thù

cho thế tử Kiến. Các quan đại phu nước Trịnh xin liều đánh một trận để

quyết thắng phụ. Trịnh Định công nói:



- Quân mã nước ta phỏng có bằng nước Sở hay không ? nước Sở còn bị nước Ngô phá vỡ, huống chi là ta!



Trịnh Định công liền hạ lệnh rằng:



- Có ai lui được quân Ngô thì ta quyết xin chia quyền chính nước Trịnh cho.



Lệnh ấy tuyên yết đã được ba ngày. Bấy giờ người con ông lão đánh cá

cũng chạy lọan trốn ở trong thành nước Trịnh, nghe nói nước Ngô dùng Ngũ Viên làm tướng, mới vào nói với Trịnh Định công xin lập kế lui được

quân Ngô. Trịnh Định công hỏi:



- Nhà ngươi phải dùng bao nhiêu quân mã mới lui được quân Ngô ?



Người ấy nói:



- Tôi không phải dùng một lưỡi gươm nào, chỉ xin chúa công cho tôi một

chiếc mái chèo nhỏ, để tôi vừa đi vừa hát, tự khắc quân Ngô phải lui.



Trịnh Định công không tin, nhưng việc đã gấp lắm, chẳng biết làm thế

nào, cũng phải đưa cho người ấy một cái mái chèo mà bảo rằng:



- Nếu nhà ngươi lui được quân Ngô thì ra sẽ trọng thưởng.



Người con ông lão đánh cá bèn chèo qua thành ra, đi thẳng vào dinh Ngô, gõ mái chèo mà hát rằng:



"Ngươi trong lau! người trong lau!



Lưng đeo bảo kiếm bảy về sao.



Có nhớ năm xưa chàng qua sông,



Cơm nếp, canh cá ai cho ăn ?...



quân Ngô bắt được, giải vào nộp Ngũ Viên. Vào đến nơi, người ấy vẫn hát như trước. Ngũ Viên ngạc nhiên đứng dậy mà hỏi rằng:



- Nhà ngươi là ai ?



Người ấy cắp mái chèo mà đáp rằng:



- Tướng quân không trông thấy tay tôi cầm cái gì hay sao ? tôi tức là con ông lão đánh cá ở Ngạc Trử đó!



Ngũ Viên động lòng thương xót mà nói rằng:



- Thân phụ nhà ngươi vì ta mà chết, ta vẫn muốn báo ơn, nhưng không biết làm thế nào. Ngày nay may được gặp đây. Nhà ngươi trông thấy ta mà hát

như thế là muốn điều gì ?



Người ấy nói:



- Tôi chẳng muốn điều gì cả! nguyên vua Trịnh tôi đã sợ binh uy của

tướng quân, có hạ lệnh cho người trong nước rằng: "Ai lui được quân Ngô

thì ta xin chia quyền chính nước Trịnh cho". Tôi thiết nghĩ thân phụ tôi cũng được biết tướng quân, muốn xin tướng quân xá cho nước Trịnh!



Ngũ Viên thở dài mà than rằng:



- Trời ơi! ta được thế này, đều nhờ ơn ông lão đánh cá đó, khi nào ta dám quên!



Tức thì Ngũ Viên truyền giải vây nước Trịnh rồi rút quân về. Người con

ông lão đánh cá nói với Trịnh Định công. Trịnh Định công mừng lắm, bèn

phong cho một trăm dặm đất. Người trong nước gọi là Ngư đại phu.



Ngũ Viên đã giải vây cho nước Trịnh, rút quân về đóng nước Sở, rồi hai

người đi chiêu dụ các nước phụ thuộc của Sở và dò tìm tin tức Sở Chiêu

vương.



Lại nói chuyện Thân Bao Tư từ khi quân Ngô phá vỡ được kinh thành nước

Sở, liền chốn vào ở trong hang đá đất Di Lăng, nghe tin Ngũ Viên đào mã

mà đánh vào thây Sở Bình vương, lại đang dò bắt Sở Chiêu vương, mới viết một bức thư sai người đưa cho Ngũ Viên. Trong thư đại lược nói rằng:



"Nhà ngươi khi trước đã làm bề tôi Sở Bình vương, nay lại đem thi thể Sở Bình vương ra mà làm tàn nhục như vậy, dẫu gọi là báo thù, nhưng cũng

khí quá lắm! phàm làm qúa thì không ai chịu được, nhà ngươi nên mau mau

rút quân về, ta đây phải noi theo cái ước phục Sở".



Ngũ Viên tiếp được thư, ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi bảo người mang thư rằng:



- Ta bận nhiều việc, không thể viết thư trả lời được. Nhà ngươi vì ta mà nói lại với Thân Bảo rằng: "trung và hiếu không thể vẹn cả đôi " trời

tối đường xa, nên phải đi ngược làm trái.
bọn các ngươi thì bao giờ ta lại được trông thấy mặt trời. Làm mất nước

là tội của ta, phục được nước là công của các ngươi đó!



Các quan đại phu đều lạy tạ. Sở Chiêu vương thết đãi các tướng nước Tần

và khao thưởng quân Tần rồi tiễn đưa về nước. Lại luận công hành thưởng, cho công tử Thân làm lệnh doãn, công tử Kết làm tả doãn. Thân Bao Tư có công to đi mượn quân Tần, Sở Chiêu vương định cho làm hữu doãn.



Thân Bao Tư nói:



- Tôi sang mượn quân Tần là việc nước chứ không phải vì thân tôi. Nay

đại vương đã lấy được nước rồi thì lòng tôi được thoả, có đâu tôi dám

nhận chức này để cầu lợi.



Thân Bao Tư nhất định từ chối không nhận. Sở Chiêu vương cứ ép mãi. Thân Bao Tư đi trốn. Người vợ bảo Thân Bao Tư rằng:



- Phu quân đem cả vợ con liều thân họai thể, để đi mượn quân Tần về thu

phục lại nước Sở, dẫu nhận thưởng cũng xứng đáng, can gì phải trốn ?



Thân Bao Tư nói:



- Trước đây, ta vì tình bè bạn, không tiết lộ cái mưu của Ngũ Viên, để

cho Ngũ Viên phá được nước Sở. Đó là cái tội của ta. Đã có tội còn đi

nhận công, ta lấy làm xấu hổ lắm!



Thân Bao Tư liền đem vợ con trốn vào rừng núi. Sở Chiêu vương sai người

tìm mãi cũng không được, mới ban khen và yết ở cửa nhà Thân Bao Tư mấy

chữ :"Nhà người trung thần". Sở Chiêu vương lại cho Do Vu làm hữu doãn

mà bảo rằng:



- Khi trước nhà người vì che chở cho ta mà bị một mũi giáo ở đất Vân Trung, bao giờ ta dám quên ơn!



Còn bọn Thẩm Chư Lương, Trung Kiến, Tốn Mộc, Đấu Tân, Đấu Sào và Diễn

Viên, đều được thăng chức cả. Sở Chiêu vương lại triệu Đấu Hoài, toan

thưởng. Công tử Thân can rằng:



- Khi trước Đấu Hoài định hại đại vương, nên đem trị tội, cớ sao lại thưởng ?



Sở Chiêu vương nói:



- Kẻ kia định báo thù cho cha, thế tức là hiếu tử. Đã là hiếu tử thì không làm được trung thần!



Sở Chiêu vương cho làm đại phu. Lam Doãn Điệp xin vào yết kiến Sở Chiêu

vương. Sở Chiêu vương giận về nỗi khi trước ở Thành Cữu không chịu ghé

thuyền cho đi, toan bắt đem giết, mới sai người ra bảo Lam Doãn Điệp

rằng:



- Khi trước nhà ngươi bỏ ra ngoài đường xá, nay lại còn xin yết kiến làm gì ?



Lam Doãn Điệp nói:



- Nang Ngoã ngày xưa quên ơn nhớ thù, đến nỗi bị thua ở Bắc Cử, cớ sao

đại vương lại còn bắt chứơc ? vả chiếc thuyền ở Thành Cữu, sao êm ái

bằng cung điện ở Sính Đô. Tôi bỏ đại vương ở Thành Cữu là có ý muốn đại

vương tỉnh ngộ lại. Ngày nay tôi tới đây là muốn xem đại vương đã biết

tỉnh ngộ hay chưa ? đại vương không xét những cớ mất nước mà lại nhớ cái tội tôi không ghé thuyền; tôi dẫu chết cũng chẳng tiếc gì, chỉ tiếc

thay cho cơ nghiệp nước Sở!



Công tử Thân tâu với Sở chiêu vương rằng:



- Lam Doãn Điệp nói thẳng lắm! đại vương nên tha cho, để ghi lấy câu chuyện trong khi thất bại.



Sở Chiêu vương bèn cho Lam Doãn Điệp vào yết kiến, lại cho được giữ

nguyên chức đại phu như cũ. Các quan triều thần thấy Sở Chiêu vương độ

lượng rộng rãi như vậy, ai cũng bằng lòng. Sở Chiêu vương phu nhân nghĩ

mình khi trước thất thân với Hạp Lư, xấu hổ không dám trông mặt Sở Chiêu vương nữa, liền thắt cổ mà chết.



Bấy giờ nước Việt đang gây sự với nước Ngô, nghe tin Sở Chiêu vương phục quốc, sai sứ đến chúc mừng, nhân tiến một người tôn nữ. Sở Chiêu vương

lập làm kế thất, tức là nàng Việt Cơ. Việt Cơ là người hiền đức. Sở

Chiêu vương rất kính trọng. Sở Chiêu vương lại nghĩ thương em gái là Qúi Vu khi trước đi theo trong lúc họan nạn, muốn chọn một người hiền để

gả. Qúi Vu nói với SỞ Chiêu vương rằng:



- Phép làm con gái , không được gần đàn ông. Khi trước Chung Kiến đã có

cõng em đi thì tức là chồng em đó, em không muốn kết duyên với người

khác nữa.



Sở Chiêu vương liền gả Qúi Vu cho Chung Kiến; lại cho Chung Kiến làm tư

nhạc đại phu. Sở Chiêu vương lại nhớ đến sự hiển vinh của quan lệnh doãn cũ là Tôn Thúc Ngao, sai người lập đền thờ ở đất Vân Trung. Công tử

Thân thấy Sính Đô bị tàn phá, và người nước Ngô ở đấy đã lâu, quen biết

hết đường lối, mới tâu Sở Chiêu vương xin thiên đô sang đất Nhược, gọi

là Tân Sính. Sở Chiêu vương bày tiệc, cùng với các quan triều thần uống

rượu vui.



Trong khi tiệc rượu đang vui, quan nhạc sư là Hồ Tử sợ Sở Chiêu vương

chỉ biết cái vui ngày nay mà quên cái khổ năm trước, lại giống như lối

cũ Sở Bình vương, mới ôm cây đàn cầm đến trước mặt Sở Chiêu vương mà tâu rằng:



- Tôi có khúc đàn "Cùng Nột", xin gảy để đại vương nghe.



Sở Chiêu vương nói



- Ta sẵn lòng nghe lắm!



Hồ Tử ôm cây đàn mà gảy, tiếng nghe rất sầu thảm ! Sở Chiêu vương hiểu

ý, nước mắt chảy xuống ròng ròng. Hồ Tử cất cây đàn đi, rồi lui xuống

dưới thềm. Sở Chiêu vương truyền bãi tiệc, từ bấy giờ chăm chỉ về việc

chính trị. Khi công tử Thắng về, Sở Chiêu vương lên làm Bạch Công. Lại

đắp một cái thành cho công tử Thắng ở, gọi là Bạch công thành. Sau thành ra một chi họ Bạch ở đấy. Công tử Phu Khái ở nước Tống nghe tin Sở

Chiêu vương không nghĩ những điều thù oán cũ, mới trở về nước Sở. Sở

Chiêu vương biết là người vũ dũng, phong cho ở Đường Khê, gọi là Đường

Khê thị.



Công tử Thân nghĩ việc làm mất nước Sở, căn nguyên bởi nước Đường và

nước Sái. Nay Đường đã diệt mà Sái hãy còn, mới tâu với Sở Chiêu vương

đem quân đi đánh Sái để báo thù. Sở Chiêu vương nói:



- Nay việc nước mới yên, ta chưa dám bắt dân phải khó nhọc.



(Theo Xuân Thu truyện chép từ Sở Chiêu vương năm thứ 10 phải chạy trốn;

năm thứ 11 được phục quốc. Mãi đến năm thứ 20 mới đem quân đi đánh nước

Đốn, bắt vua Đốn tên là Tường; năm thứ 21 đem quân đi đánh nước Hồ, bắt

vua Hồ tên là Báo, để báo cái thù khi trước theo Tấn đánh Sở; năm thứ 22 vây nước Sái, hỏi cái tội khi trước theo Ngô vào Sính Đô. Sái Chiêu

công phải xin hàng. Sở Chiêu vương thiên nước Sái sang khoảng sông Giang và sông Nhũ. Còn trong 10 năm giữa thì Sở Chiêu vương biết dưỡng đức

cho dân được yên nghỉ, bởi vậy đánh đâu được đấy, lại làm cho nước Sở

cường thịnh.