Tống Y

Tiền Bất Thu cung kính hồi đáp: “Hồi bẩm sư phụ, bệnh nhân đây cảm thấy sau lưng rét lạnh. Lão hủ dự chẩn cũng biện chứng là ẩm lưu tâm hạ. Tế tư Cảnh đại phu dùng phương cũng không có gì là sai biệt lắm, vì sao y dược không phát huy hiệu quả, lão phu thực không sáng tỏ, thỉnh sư phụ chỉ điểm.”



Cái gì là ẩm lưu tâm hạ? Phải xuất phát từ cơ sở lý thuyết của trung y. Trung y cho rằng, tỳ vị đồng chủ trong hệ tiêu hóa, cơ thể con người hoạt động cần có các vật chất và khí huyết hòa quyện với nhau để tiêu hóa. Tỳ vị chính là làm nhiệm vụ này. Công năng vận động của tỳ lúc bình thường gọi là tỳ khí kiện vận, tỳ chính là trụ cột chuyển hóa các vật chất tinh vi trong cơ thể, hấp thu thủy dịch trong đó, sinh ra tân dịch, cũng được chuyển vận đến toàn thân. Một khi tỳ mất khả năng kiện vận, dương khí trong ruột suy yếu, công năng vận hóa thủy dịch trở nên thất thường, sẽ làm cho thủy dịch trong cơ thể đình trệ, sinh ra ‘đàm ẩm, thủy thũng (bệnh phù)’. Khi bệnh biến chuyển, chính là tỳ hư sinh thấp, tỳ sinh sinh đờm. Nguyên nhân là như vậy.



Tiền Bất Thu cùng Cảnh đại phu biện chứng chính là “ẩm lưu tâm hạ” cũng chính là trong tâm có lưu ẩm khí. Lưu ẩm ở đây chính là bởi vì tỳ vị dương hư, tỳ mất khả năng kiện vận khiến cho tân dịch ngưng trệ không lưu chuyển được. Loại tân dịch này ngưng trệ trong cơ thể tạo thành một dòng lưu dịch tại hạ tâm, giống như một khối băng đông lạnh trong cơ thể vậy.



Trung y cho rằng. Trái tim của con người sinh ra nhiệt gọi là ôn thấp nhiệt chi khí, loại khí này lưu thông từ trái tim tới du huyệt phía sau lưng. Nhưng bởi vì tân dịch ngưng trệ, khí âm hàn ảnh hưởng tới khả năng sinh nhiệt của trái tim, ức chế dương khí ở tim, không truyền ra du huyệt được. Bởi vậy, dưới tình huống ẩm lưu tâm hạ, con người sẽ cảm thấy du huyệt chỗ gần trái tim phát lạnh.



Ngược lại, khi một vùng hậu tâm lớn cỡ bàn tay (phía sau lưng) của bệnh nhân phát lạnh, thì có thể suy luận rằng tỳ đã mất khả năng kiện vận, tân dịch ngưng trệ trong lòng. Cũng chính là biểu hiện của chứng ẩm lưu tâm hạ. Mà Tiền Bất Thu và Cảnh đại phu hai người chủ trương dùng “Đáp quế thuật cam thang” có tác dụng ôn dương hóa ẩm, tăng cường khả năng kiện vận của tỳ, chủ trị tỳ dương không đủ khiến tân dịch ngưng trệ. Đây chính là phương pháp cơ bản để trị liệu chứng ẩm lưu tâm hạ.



Đỗ Văn Hạo sau khi nghe xong, lắc đầu nói: “Các người chỉ chú ý tới ẩm lưu tâm hạ, biện chứng cần phải toàn diện, không chỉ nhìn thấy một phương diện đơn thuần như vậy, điều này sẽ khiến biện chứng trở nên lệch lạc. Bệnh nhân này bị chứng hen suyễn khi tuổi còn nhỏ, vùng cảm giác lạnh ở gần vai, không chỉ là chứng ẩm lưu tâm hạ, còn có cả dấu hiệu của thận không nạp khí, không hoạt động bình thường, các người không chú ý tới vấn đề này sao? Đáp quế thuật cam thang mặc dù có khả năng ôn dương hóa ẩm, nhưng lại không thể bổ thận nạp khí. Chính vì lẽ đó, khi dùng thang thuốc này, vấn đề khí lưu tại tâm có thể được khôi phục tạm thời nhưng vì thận khí chưa được nạp nên người bệnh thở hổn hển như vậy, bệnh trạng căn bản không tiến triển gì.”



Khí nói thận không nạp khí, Đỗ Văn Hạo có ý đề cập đến khía cạnh thú vị về công năng của thận.



Theo lý luận của Trung y, công năng của thận không hoàn toàn giống như giải phẫu học của Tây y lý giải. Công năng của thận trong Trung y có một bộ phận quy về hệ hô hấp. Trung y cho rằng, phế (phổi) thuộc kim, thận thuộc thủy, kim thủy tương sinh. Phế chủ về hô hấp, thận chủ nạp khí. Phế hút không khí vào chuyển tới thận, mà thận lại có tác dụng phong tàng (giữ khí/gió trong đó), đem phế khí hút vào giữ tại lại thận. Luồng khí này được lưu giữ khi đạt đủ lượng sẽ cùng trao đổi với trọc khí sinh ra trong cơ thể.



Một khi thận khí suy giảm, khả năng nhiếp nạp không tốt, việc nạp khí, trao đổi khí không được thực hiện đúng. Người bệnh sẽ có biểu hiện bên ngoài là khi hô hấp thì hít vào nhiều mà thở ra ít. Khi hoạt động, chỉ cần hơi hoạt động nặng một chút sẽ phải thở hổn hển không thôi. Nói cách khác, bệnh trạng loại này cuối cùng đều quy về thận khí không đủ, nhiếp nạp vô lực, có thể gọi là “thận không nạp khí” mà nên.



Bởi vì Cảnh đại phu và Tiền Bất Thu sử dụng Đáp quế thuật cam thang không có chức năng bổ thận nạp khí, bệnh tình của cô nương này căn bản không trị liệu tới mức được. Hiển nhiên xuất hiện tình trạng thở hổn hển như vậy.



Đỗ Văn Hạo nói tiếp: “Trừ hai nguyên nhân ở trên gia, người bệnh khí suyễn lâu năm, phế khí thượng nghịch, chứa nhiều đàm thủy nhất định theo nghịch khí đi lên, mà phổi trong ngực khi này lại trống trải, rất dễ trở thành nơi lưu tụ của đàm ẩm, để lâu chúng sẽ xâm nhập vào sâu trong phổi. Cố gắng ho khan cũng không ra được, chỉ có không ngừng thở mà thôi. Đây cũng chính là một nguyên nhân dẫn tới tình trạng thở gấp không ngừng.”



Đỗ Văn Hạo nói lời này, chúng y nghe xong đều liên tiếp gật đầu, không ngớt vuốt vuốt chòm râu than thở. Tiền Bất Thu và Cảnh đại phu cả hai người đều bừng tỉnh đại ngộ, trên mặt lộ ra nét thẹn thùng.



Cảnh đại phu khom người thở dài nói: “Ngự y đại nhân quả nhiên cao minh, chính xác đây là chứng thở hổn hển, đã có hàn ẩm ngưng trệ, thận không nạp khí, đàm ẩm lưu trong phế. Rõ ràng có nhiều nguyên nhân, kẻ hèn đối với nguyên nhân gây bệnh không nhận thức rõ ràng, hiển nhiên biện chứng không chính xác. Thật đáng xấu hổ!”



Tiền Bất Thu cũng xấu hổ nói: “Lúc đầu khi còn ở tại Đổng Đạt huyện, sư phụ từng có dạy, chứng bệnh thở hổn hển (khí suyễn) này ngoài tại phế còn có nguyên nhân tại thận. Khi đó đệ tử từng cho là không đúng, sau đó chứng kiến sư phụ chữa khỏi chứng bệnh của người kia sau bao nhiêu năm khí suyễn, đệ tử mới minh bạch đạo lý này. Nhưng lại không có vận dụng sự giác ngộ đó, lần này gặp phải chứng bệnh tương tự, cũng không biết biến báo vận dụng linh hoạt, thật vô cùng hổ thẹn!”



Mặc dù so với Đỗ Văn Hạo, kinh nghiệm khám chữa bệnh thực tế của Tiền Bất Thu phong phú hơn nhiều nhưng Đỗ Văn Hạo lại hơn Tiền Bất Thu cả một ngàn năm tích lũy kinh nghiệm của cả một hệ thống Trung y. Nói về tri thức phong phú và nhãn giới, hiển nhiên Tiền Bất Thu không thể so sánh được.



Đỗ Văn Hạo cười ha hả nói: “Ha ha, các người cũng không nên tự trách mình, làm được như vậy là tốt lắm rồi. Bây giờ các người nói một chút cho ta nghe, khuyết điểm này phải trị thế nào?”



Tiền Bất Thu lễ phép nói: “Thứ nhất cần chấn thủy phủ để thận nạp khí, thứ hai cần chấn dương khí, tiêu tan hàn ẩm, thứ ba phải làm cho phế không bị trống rỗng. Bất quá, đệ tử ngu độn, thật không nghĩ ra dùng thuốc như thế nào để có thể đồng thời chữa trị ba chứng đó. Xin sư phụ chỉ điểm.”


Các đại phu nghe thấy vậy thì vô cùng ngạc nhiên, thế nhưng chưa đợi trong lòng mọi người kịp đưa ra những suy nghĩ lệch lạc thì Đỗ Văn Hạo cười ha hả nói: "Anh Tử của ta rất thông minh. Các ngươi nói xem trên thế gian này còn có cô nương nào thông minh hơn Anh Tử của ta không? Nhất định là không có. Ha ha ha".



Các đại phu đưa mắt nhìn nhau, không biết Ngự y đại nhân muốn nói gì.



Đỗ Văn Hạo nhìn trung niên nhân, con của lão phụ hỏi: "Thuốc Lý đại phu kê lúc trước có còn ở nhà không?"



"Vẫn còn. Sau khi dùng bệnh tăng lên nên không dùng nữa". Lúc này thì đến lượt trung niên nhân tròn mắt ngạc nhiên.



Đỗ Văn Hạo nghe vậy thì như đã đoán trước được câu trả lời: "Hay lắm, vậy hãy lập tức mang tới đây cho ta xem".



Nam nhân trung niên nọ vội vàng trả lời rồi đi vội ra cửa kêu người nhà ở bên ngoài mau chóng quay về nhà cầm thuốc lão thái thái không dùng nữa tới cho Ngự y đại nhân xem. Mấy người nhà bên ngoài vội vàng quay về nhà lấy.



Các đại phu vẫn không hiểu gì. Tạ đại phu chắp tay hỏi: "Ngự y đại nhân, chẳng lẽ thuốc có vấn đề gì sao?"



Đỗ Văn Hạo gật đầu nói: "Nói thật ta cũng chẩn đoán và dùng thuốc như Lý đại phu cùng ái đồ của mình. Ta cũng không biết tại sao dùng thuốc lại không có hiệu nghiệm. Lúc nãy ta bắt mạch lần nữa rồi cẩn thận suy sét hồi lâu vẫn không phát hiện ra có điều gì sai lầm. Vừa rồi tứ chẩn cũng không lộ ra bất kỳ sai lầm nào vậy vì sao không hiệu quả ta thật sự cũng không rõ. Câu nói lúc nãy của tiểu nha đầu đã thức tỉnh ta. Ta bỗng phát hiện có một nguyên nhân của vấn đề này, rất có thể đó chính là nguyên nhân".



Anh Tử vừa xấu hổ vừa thẹn thùng, nàng khẽ nói: "Thiếu gia, nô tỳ có gì nói đó, người lôi người ta làm chọc cười cho người khác".



"Lần này thì đúng vậy!" Đỗ Văn Hạo cười ha hả nói: "Ngươi bảo ta hãy để cho mấy người Bất Thu thay ta một lát ta chợt nghĩ ra liệu có phải phương thuốc đó đã bị người ta thay đổi hoặc dùng dược liệu giả, hay dược liệu kém phẩm chất nên khi dùng dược mới không có hiệu quả".



Lúc này tất cả mọi người trong phòng mới hiểu ra. Gương mặt già nua của Lý đại phu đỏ lên. Ông ta chần chừ giây lát rồi tiến lên ôm quyền nói: "Ngự y đại nhân, lão phụ này do tiểu nhân chẩn bệnh ở dược đường của mình, dùng dược liệu của dược đường tiểu nhân. Tiểu nhân lấy tính mạng của mình đảm bảo dược đường của tiểu nhân tuyệt đối không bao giờ làm chuyện thất đức dùng dược liệu giả hay kém chất lượng. Tất cả dược liệu đều là hàng thượng phẩm".



Đỗ Văn Hạo cười nói: "Điểm này bản quan tuyệt đối tin tưởng. Chúng ta cứ hãy chờ xem. Nên nhớ rằng vấn đề của dược liệu tuyệt đối không chỉ là do dược liệu giả hay kém chất lượng".



Thái độ của Ngự y đại nhân đã rõ ràng, Lý đại phu cũng không biết nói gì nữa, ông ta chỉ còn cách lặng lẽ chờ.



Từ nãy tới giờ Diêm Diệu Thủ vẫn phe phẩy cái quạt đứng nghe ở phía sau, hắn có điều nghi vấn, trong khi đó Đỗ Văn Hạo vẫn đang nhắm mắt dưỡng thần. Các đại phu khác thì không nói câu nào, chỉ im lặng chờ đợi người đưa thuốc tới nên cảm thấy hơi bực mình. Hắn muốn nhân cơ hội này làm rõ mối băn khoăn trong lòng liên tiến lên trước, khom người, ôm quyền nói: "Sư tổ, đồ tôn có chỗ không hiểu với căn bệnh này, không biết sư tổ có thể chỉ bảo cho đồ tôn thoát khỏi đám mây mù đó không?"



Đỗ Văn Hạo vẫn không mở mắt ra, uể oải nói: "Cứ nói".



"Dạ, sư tổ, Ma Hạnh Thạch Cam thang dùng thêm vị Ma Hoàng, có tính chất tháo dạ mạnh. Lão phụ này tuổi đã cao, thân thể suy nhược, bị hen suyễn hơn ba mươi năm. Phế khí nhất định đã hư, chỉ sợ không chịu được vị dược này. Tại sao lại không bỏ Ma Hoàng đi thay vị dược khác?"



Đỗ Văn Hạo hé mắt nhìn vẻ kỳ quái một chút rồi hắn lại nhắm mắt lại, chậm rãi nói: "Ừ, vậy ngươi nói xem vì sao Ma Hạnh Thạch Cam thang lại phối hợp với loại dược liệu Ma Hoàng đó?"